Wat is Realisme?

Op een studentenfeest zegt Pietje tegen Jantje: “Marijke is stomdronken. Ze is totaal onbewust. Laten we haar neuken.” Vind je dat een goed argument?

Behalve een klein groepje inferieure buitenlanders, denk ik dat er weinig mensen zullen zijn die zullen zeggen dat Pietje gelijk heeft, dat ze samen van Marijke’s onmacht moeten profiteren.

Stel nu dat Marijke wakker wordt en denkt dat Pietje en Jantje haar in haar slaap verkracht hebben. Pietje een Jantje zijn heel machtig op het denkbeeldige eiland, waar ze zich allemaal bevinden. Pietje een Jantje zorgen dat er geen rechtbank bestaat waar zij aangeklaagd kunnen worden. Marijke is zo boos dat ze Pietje en Jantje met een koekenpan op hun kop slaat.

Mihai, een bijstander, zegt tegen Johan: “We weten niet zeker dat Pietje en Jantje Marijke hebben verkracht, maar ik heb Pietje op het feest dat horen voorstellen. Ik heb ook wat andere aanwijzingen dat wat Marijke zegt, waar is. Laten we een onpartijdige rechtbank oprichten om dit op te lossen.” Nou Johan is een realist. Hij zegt tegen Mihai: “Pietje en Jantje doen veel goede daden, bijvoorbeeld vrijwilligerswerk voor zieke mensen. En zelfs als ze Marijke zouden hebben verkracht, dat zouden ze alleen doen omdat ze met een wetenschappelijk project bezig zijn. Hun onderzoek zal zorgen dat heel veel vrouwen in de toekomst van verkrachting bespaard zullen worden. Bovendien is het onrealistisch te geloven dat Pietje een Jantje een rechtbank zullen accepteren, want ze zijn ontzettend machtig. Laten we dan Pietje en Jantje ons hulp bieden tegen Marijke’s geweld.”

Stel nu dat Marijke aanwijzingen heeft dat Johan de verkrachting heeft gefilmd en de film op het internet verkocht. Dus Johan, vermoeden Marijke en Mihai, profiteert zelf van de misdaad. Wat zou de lezer doen, voor een rechtbank vechten of Pietje en Jantje helpen? Wat zou je morele plicht zijn?

Laten we nu een tweede, waargebeurd geval beschouwen. In mijn discussies met mensen ontmoet ik veel mensen die voor realisme pleiten. Ik vertel dat de Derde Wereld gelooft dat de machtige landen grote misdaden tegen hen plegen. Bijvoorbeeld dat de rijken/machtigen via oorlog en andere vormen van misdaad hen van hun grondstoffen en vrijheid beroven. Sommige zijn het met mij oneens dat de misdaden plaatsvinden, maar men is het met mij eens dat de Derde Wereld dat gelooft.

Mijn argument is dat we in deze situatie een rechtbank nodig hebben waar de machtigen aangeklaagd kunnen worden. Op dit moment doen de machtigen echter alles om dergelijke rechtbanken onmogelijk te maken.

Welnu, heel veel mensen zijn het met mij eens dat het een groot onrecht is dat de mensen in de Derde Wereld de mensen in de Machtige Wereld niet kunnen aanklagen. Een groot deel van deze mensen pleit echter voor realisme. Zij zeggen twee dingen:

(1) De realist zegt dat sommige machtigen echter een nobel doel hebben, doel dat deze weigering rechtvaardigt. Bijvoorbeeld dat de Amerikanen altijd “de koeien uit het slot halen” en dat het proces van koeienuithetslothalen het noodzakelijk maakt om vuile handen te maken.

(2) Het is onrealistisch te geloven dat bijvoorbeeld de Amerikanen een dergelijke rechtbank zullen accepteren. Dus laten we maar realistisch zijn en naar andere oplossingen zoeken. Deze oplossing klinkt meestal als een steun aan de Amerikanen.

Welnu, denk ik, als je denkt dat iemand grote misdaden tegen jou pleegt, heb je een fundamenteel recht om de dader ergens te kunnen aanklagen. Dit recht heb je ongeacht of de misdaad wel of niet plaats heeft gevonden. Jouw eigen gelof is dus voldoende om dit recht te hebben. Dit recht heb je ook ongeacht of het doel van de dader nobel is. Want dat is juist de rol van een rechter, om de waarheid te vinden als twee strijdende partijen verschillende opvattingen hebben en te bepalen of een handeling gerechtvaardigd is. We zeggen niet dat je slechts het recht hebt om iemand aan te klagen slechts als hij daadwerkelijk heeft gedaan wat je denkt dat hij heeft gedaan. We zeggen ook niet dat je hem pas mag aanklagen als zijn doel de middelen niet heiligt. De rechter zou de dader immers vrijspreken als hij onschuldig is of als het doel daadwerkelijk de middelen zou heiligen. Onschuldig zijn of de noblesse van je doelen zijn dus geen excuus om een rechter te weigeren.

En als de dader zich tegen elke bemiddelingsvorm verzet, ben je volstrekt vrij om zelf geweld te gebruiken. Met andere woorden zijn de bewoners van de Derde Wereld volstrekt vrij om terroristische aanslagen te plegen, zolang ze geen rechtbank hebben waar ze de machtige landen kunnen aanklagen. Het simpele feit dat de machtigen een dergelijke rechtbank weigeren lijkt me een misdaad van grote proporties.

Deze twee gevallen, Marijke’s en van de Derde Wereld, zijn naar mijn mening gelijk. Ik denk dat 99,99% van de Nederlanders zou het met mij eens zijn dat Pietje en Jantje misdadig zouden zijn als ze van hun macht zouden profiteren en Marijke in slaap zouden neuken. En 99,99% zou in Nederland zijn steun aan Marijke geven om haar de mogelijkheid te geven om naar een rechter te stappen. Het is alleen de rechter die kan beslissen of Marijke gelijk heeft en niet Johan, die bevriend is met Pietje en Jantje, en vermoedelijk er zelf profijt van de daad zou hebben.

Waarom hebben we dan zoveel realisten in Nederland, die Marijke zouden steunen, maar, als het om internationale rechtbanken gaat, waar ook de Amerikanen aangeklaagd zouden kunnen worden, de realist zijn steun aan Amerika geeft? Kan de realist de pretentie hebben van een onpartijdige denker?

Ik wil even in de bewuste of onbewuste gedachten van de realist duiken en deze ontmaskeren. In het eerste geval (met Marijke), zou de realist zelf slachtoffer kunnen worden. Zijn dochter, zuster, moeder, vriendin, of zij zelf, als de realist een vrouw is, zou op een feest verkracht kunnen worden. Dus de realist(e) doet alles om een rechtbank te hebben als hij of zij er beter van wordt. In het tweede geval weet de realist dat het feit dat de Amerikanen geen rechtbank accepteren en de Amerikaanse handelingen in het algemeen, tot een grotere welvaart voor zichzelf leiden. Dat betekent dat de realist een inconsistente theorie heeft. Als het in zijn voordeel is om een rechtbank te hebben, vecht hij voor een rechtbank. Als het in zijn voordeel is om geen rechtbank te hebben, wordt hij plotseling realist en probeert ons te overtuigen dat we die rechtbank niet kunnen realiseren.

De twee gevallen zijn in mijn ogen gelijk. Marijke is in mijn geval de Derde Wereld. Pietje en Jantje zijn de machtigen, de Amerikanen, Russen, Chinezen, EU, Japan, Australië, het Westen, het Noorden. Johan is in dit geval Nederland, of de Nederlandse realist.

De realist zegt in het algemeen dat de onmacht van de mensen in de Derde Wereld datgene is dat de haat aanwakkert, niet de handelingen van de machtigen. Wat ik hieruit begrijp is dat de realist veronderstelt dat je alles mag doen als je onbeperkte macht hebt. De macht legitimeert je handelingen. Nu dat we aan de macht zijn, laten we van Marijke’s onmacht profiteren, zegt de realist.

De realist moedigt ons ook aan ons eigen profijt te denken, door ons te herinneren aan wat de Amerikanen voor ons hebben gedaan, bevrijding van de Nazi’s en bescherming tegen communisme. Wat de realist toevallig vergeet, is dat Hitler en Stalin zelf ook realisten waren.

Wat de realist eigenlijk zegt is het volgende: je moet je aan de morele regels houden en voor de morele regels vechten zolang je er van de morele regels kan profiteren. Zodra je zelf of je vrienden voldoende macht hebben, moet je echter de morele regels aan je laars lappen. In deze categorie hoort ook een pragmaticus, realpoliticus of een aanhanger van Machiavelli. De realist is iemand die jou met “date rape drugs” verkracht als hij niet bestraft kan worden en je aan je morele plicht herinnert als hij jouw slachtoffer zou kunnen worden. Realisme is misdaad zoals misdaad bedoeld was.