Videre

Het is nu een jaar geleden dat commissaris Videre het geluid van een vuurwapenschot door de telefoon hoorde. Kort daarna vertelde een stem hem: “Dit was het einde van Iris Rethina” piep, piep, piep…. De moord op Iris, kunstenares en filosofe, beroerde de hele wereld en bleef een obsessie voor Videre.

Het begon met de laatste fototentoonstelling van Iris, genoemd Eng[h]els. Twee weken na de opening bleef de tentoonstelling bijna onbezocht en iedereen dacht dat het werk van Iris in een crisis was beland. Er waren kitschfoto’s van symbolen die voor sommige mensen belangrijk waren; de paus, moeder Theresa, de zwarte steen van Kaaba, Mahatma Gandhi en noem maar op.

Twee weken na de opening veranderde alles plotseling. De pers berichtte, geïnformeerd door een anonieme bron, dat in de foto’s van Iris andere foto’s verborgen zouden zijn, met behulp van steganografie. Men beweerde dat in de foto van de Paus de foto van Hitler was verborgen, dat in moeder Theresa zich kinderporno zou bevinden en in Gandhi Osama bin Laden. Alle verborgen foto’s zouden iets controversieels bevatten, zoals as van de in concentratiekampen verbrande joden etc. Aan het uiterlijk van de foto’s zelf was echter niets te zien, maar de tentoonstelling werd het middelpunt van de wereld. Voor de galerie demonstreerden samen moslims, joden, christenen en atheïsten. De Saudische koning dreigde zijn tachtig miljard euro uit de EU-economie terug te trekken. Bush dreigde met zijn bommenwerpers en het Vaticaan bedankte voor alle toekomstige bloemen.

Onder deze grote druk arresteerde de politie Iris uiteindelijk, voor het publiekelijk vertonen van kinderporno. Haar verklaring werd opnieuw naar de pers gelekt: “Ik was geïnspireerd door een college van de Universiteit van Utrecht, rond de vraag of de wijze waarop informatie wordt doorgegeven invloed heeft, niet alleen op de vorm, maar ook op de inhoud van de informatie. Mijn werk stelt een aantal vragen: Heeft verborgen informatie een betekenis? In hoeverre is de boodschap in het medium zelf en in hoeverre wordt de betekenis door de ontvanger in het medium geplaatst? Is er een andere werkelijkheid, of zelfs meer werkelijkheden, onder de waargenomen werkelijkheid? Zo’n verborgen foto in een andere foto wordt elektronisch versleuteld. Alleen met behulp van software en een wachtwoord kan de foto teruggehaald worden. Is dan de versleutelde foto nog steeds een foto en tegelijkertijd een boodschap? Is de tweede, teruggehaalde foto dezelfde foto als de eerste, onversleutelde foto? In hoeverre is het wachtwoord een deel van de versleutelde foto geworden? In hoeverre is de zichtbare foto besmeurd door de onzichtbare?

Één jaar na haar moord kreeg Videre een e-mail van Iris met één enkel woord: “eXistenZ”. Het was het wachtwoord en Videre kon uiteindelijk de verborgen foto’s bekijken. Maar in de verborgen foto’s bleken andere, steeds kleinere foto’s verborgen te zijn. Na het optellen van alle grotten van alle verborgen foto’s bleek dat er nog ruimte overbleef om nog één foto te verbergen. Ergens moest er nog een foto zich bevinden. Videre plakte alle foto’s in de binaire vorm aan elkaar. Dit bleek een grotere foto te zijn van Iris en een onbekende man. Hierin bevond zich, verborgen en versleuteld, een stukje tekst: Videre.