L’antisémite de jour: Ted Honderich

In een andere weblog heb ik op een wat droge manier uitgelegd waarom het verboden zou moeten zijn om iemand in een debat van antisemitisme te betichten. Nu wil ik met een praktijkvoorbeeld laten zien welke negatieve gevolgen een dergelijke aantijging kan hebben.

Ted Honderich is een Brits-Canadese, gepensioneerde filosoof van de geest en de logica, die na 11 september over de moraliteit van de wereld ging nadenken. Hij schreef een eerste boek “After the terror” en publiceerde zijn gedachten in de pers. Niemand vond zijn gedachtegang verdacht totdat zijn boek in Duitsland herdrukt werd. Op dat moment schreef Mischa Brumlik, hoofd van het Holocaustcentrum in Duitsland en onderwijsprofessor bij de Universiteit van Frankfurt, een open brief aan de liberale krant Frankfurter Rundschau, met de titel “Filosofische Jodenhaat”. Daarin vroeg Brumlik de uitgever om het boek van de schappen te halen, omdat het antisemitisch zou zijn. En toen was het hek van de dam.

In het boek beargumenteert Honderich dat sommige gevallen van terrorisme gerechtvaardigd zijn en hij neemt daarbij het Palestijnse terrorisme als voorbeeld. Maar laten we precies Honderich’s samenvatting van zijn argument bekijken:

“In hun strijd voor een eigen staat hebben zionistische groepen zich in de jaren veertig bezondigd aan etnische zuiveringen en extremistisch geweld. Was dat terrorisme? Jazeker. Was het desondanks een gerechtvaardigde strijd? Ja, want er was de Holocaust in Europa. Het grotere goed van een thuisland voor de overlevenden van Auschwitz en Buchenwald compenseerde het onrecht van de Palestijnse verdrijving. Al zullen veel Palestijnen even terecht zeggen dat de Holocaust een Europees probleem was, en waarom moeten uitgerekend zij er dan voor opdraaien? Maar daarom ga ik het bestaansrecht van Israël nog niet ontkennen." – vertelt Honderich aan de Belgische krant De Standaard, op 18 februari 2006.

Dus Honderich vindt het joodse terrorisme, gebruikt om de Israëlische staat te bewerkstelligen ook legitiem en meent dat Israël het recht van bestaan heeft, binnen de grenzen van 1967:

"Voor mij is Israël pas later, na de oorlog van 1967, een terroristische staat geworden. Het thuisland dat de joden voor zichzelf opeisten, gunden ze de Palestijnen niet. Israël is daarvoor tientallen keren door de Verenigde Naties veroordeeld, maar de neozionisten blijven weigeren zich uit de bezette gebieden terug te trekken. En het kan zich dat permitteren omdat het de steun van de Amerikaanse supermacht heeft. Israël is een kernmacht, het heeft een van de sterkste legers ter wereld. Wat kunnen de Palestijnen daartegen beginnen? Ze hebben alles verloren en leven al decennia onder een militaire bezetting. Net zoals de joden voor 1948 blijft hun maar een politiek strijdmiddel over: terrorisme. En de internationale gemeenschap moet aanvaarden dat dat, bij afwezigheid van een onderhandelde oplossing, hun morele recht is."

“Voor mij bepaalt dat of terrorisme een morele rechtvaardiging verdient: draagt het bij tot het hogere goed van een beter leven voor veel mensen? Terroristisch geweld mag ook alleen gebruikt worden als er geen andere alternatieven zijn. Er moet een redelijke kans op succes bestaan en de gebruikte middelen moeten ook in verhouding met het na te streven doel zijn. Voor alle duidelijkheid: bij 9/11 was dat alles niet het geval. Hetzelfde voor de aanslagen in Madrid en Londen. Ik veroordeel die streng. Om nog duidelijker te zijn, ik wijs zelfs Palestijnse terreuracties buiten Israël af."

"Als je het erover eens bent dat de Palestijnen recht hebben op een leefbare eigen staat, niet zomaar een Bantoestan dus, zoals hun indertijd in Camp David werd beloofd, dan moet je ook het terrorisme aanvaarden. Want dat is het enige strijdmiddel waarmee ze zich met enige kans op succes met de Israëlische militaire overmacht kunnen meten. Dat ze bij aanslagen zichzelf opblazen, is voor mij een bewijs te meer van de morele legitimiteit van hun verzet. Wie van ons is bereid te sterven voor de democratie?"

Honderich’s argument gaat dus als volgt: Er zijn bepaalde doelen, die terrorisme als middel rechtvaardigen. Bijvoorbeeld het joodse terrorisme om de Israëlische staat te stichten en het Palestijnse terrorisme om hun eigen staat te stichten. Je kunt niet het ene accepteren en het andere afwijzen. Terrorisme moet aan het “Beginsel van Menselijkheid” voldoen, namelijk dat het tot het “hogere goed van een beter leven voor veel mensen” moet leiden. “Terroristisch geweld mag ook alleen gebruikt worden als er geen alternatieven zijn. Er moet een redelijke kans op succes bestaan en de gebruikte middelen moeten ook in verhouding tot het na te streven doel zijn.”

Ik ben het met Honderich’s argument oneens, maar daar gaat het niet om. (Trouwens Honderich heeft veel andere en mooiere argumenten, niet voor terrorisme, in zijn boek, een boek dat ik van harte aanraad. Over Israël en de Palestijnen staan slechts een paar pagina’s in het boek.) Waar het om gaat is dat zijn argument niets antisemitisch heeft. Het argument is bovendien consequent, zonder tegenstrijdigheid of enige vorm van hypocrisie.

In het boek zelf vergelijkt hij de Palestijnse terreur met de terreur in Zuid Afrika:

“I myself have no serious doubt, to take the outstanding case, that the Palestinians have exercised a moral right in their terrorism against the Israelis…Those Palestinians who have resorted to violence have been right to try to free their people, and those who have killed themselves in the cause of their people have indeed sanctified themselves. This seems to me a terrible truth, a truth that overcomes what we must remember about all terrorism, and also overcomes the thought of hideousness and monstrosity.” (p. 151)

Het boek kreeg lovende recensies in New York Times, ABC News, The Guardian en andere pers. Het werd afgekraakt door The Sunday Telegraph en The Wall Street Journal. De academici en de filosofen, veel van hen joden, behandelden het argument in het boek als elk ander (filosofisch) argument, dus met een discussie over argumenten, niet over antisemitisme. In feite had de grote Duitse filosoof Jurgen Habermas het boek aan de uitgever aangeraden en het, na alle commotie, nog een keer gelezen, zonder iets antisemitisch te ontdekken. De uitgever, Suhrkamp, zelf joods, bezweek onder de druk. Twee andere uitgevers dienden zich aan om het boek in Duitsland alsnog uit te geven en Honderich koos voor een joodse (en Israëlisch tegelijk): Abraham Melzer.

De Saga is echter niet met dit sissertje afgelopen. Een Canadeze krant The Globe and Mail chanteerde Oxfam met negatieve publiciteit, dat Oxfam geld van een terroristensympathisant aan zou nemen, mocht Oxfam de 5000 pond-donatie uit de boekopbrengst aannemen. Oxfam bezweek onder de druk en weigerde het geld. Oxfam gaf de volgende verklaring voor de weigering:

"The decision to decline Prof Honderich’s donation was taken for one reason alone, that Oxfam cannot accept, endorse or benef it from certain opinions given in the book.

Oxfam’s purpose is to overcome poverty and suffering. We believe that the lives of all human beings are of equal value.We do not endorse acts of violence … No other facts were considered in taking the decision."

Sommige van zijn lezingen aan universiteiten werden gevolgd door stukken in de krant, zoals “Honderich is a symptom of a poisonous, unapologetic hatred of Israël that is now part of mainstream campus culture. …” Het kwam zelfs zover dat zijn lezingen door de ME bijgewoond moesten worden om Honderich tegen demonstrerende studenten te beschermen.

Honderich begon plotseling een abnormaal grote hoeveelheid spammail te ontvangen, een bekende manier om een aanval op personen uit te voeren, door hun email op allerlei ongewenste sites te plaatsen. Hij kreeg ook haatmail zoals:

“If you support terrorism that much why don’t you just go to the West Bank, strap a bomb on yourself, and see how many innocent civilians you can kill (hopefully all Palestinians) you stupid mother fucker! I hope you die and burn in hell!”

De aanval ging daarna een stukje verder in de vorm van wat in computertemen “spoof” heet. Men stuurde tussen 20.000 en 750.000 valse e-mails rond, zogenaamd afkomstig van Honderich. Ziehier een voorbeeld:

————————

From: Prof. Ted Honderich

Sent: 27 October 2003 01:38

To: [email protected]

Subject: Why I am a Nazi

Please visit my site to learn why terrorism is an Ultimate Good:

https://www.homepages.ucl.ac.uk/~uctytho/terrforhum.html

Death to the Jews!

————————————————-

Dit heeft een aantal gevolgen gehad. Omdat een aantal emailadressen niet bestonden, kreeg Honderich zelf de foutmeldingen terug. Daarna genereerde dit email klachten, bij Honderich zelf en bij zijn Internet provider. Hij moest zichzelf bij zijn (joodse) vrienden en familie verdedigen. Hij kreeg ook mail van enthousiaste neo-nazi’s, waar Honderich niet op zat te wachten.

Een dergelijke aanval heeft ook een psychologisch effect op eventuele toekomstige lezers. De mens is eerder geneigd om iets niet te lezen als het als antisemitisch beschouwd wordt, want de mens heeft niet de energie om zelf alles controleren.

Moraal van het verhaal

Argumenten dienen op hun merites bediscussieerd te worden. Men dient de argumenten aan te vallen, niet de persoon. Het aanvallen van de persoon zelf is vals spelen in een debat of argumentatie. Het is twee drogredenen in een: de ad hominem en de red herring. Een kwaadwillig iemand kan een discussie oneindig frustreren door de discussiepartner voor antisemiet uit te maken. Ook kan men op deze manier de aandacht voor het echte onderwerp van de discussie oneindig blijven afleiden.

Honderich dient zich als filosoof met argumenten bezig te houden, met creatief werk, niet met een verdediging tegen messen in zijn rug. Daarom is zelfs de kleinste suggestie dat een discussiepartner een antisemiet zou kunnen zijn een drogreden.