Skip to content

Intertidal, of de morning after condom

fotofoto


De strikt noodzakelijke voorwaarde voor een kunstenaar om een kunstenaar te zijn is om eerst een filosoof te zijn. Deze voorwaarde is echter niet voldoende, blijkt uit de Intertidal tentoonstelling, “een overzicht van hedendaagse kunst uit Vancouver, Canada”, in het museum voor hedendaagse kunst (Muhka) in Antwerpen.


De deelnemende kunstenaars aan deze happening zijn allemaal universitair opgeleid. Ze geven zelf les in kunsttheorie, schrijven boeken, publiceren artikelen, ze zijn de hele tijd bezig met de vraag wat kunst is. En ze zijn exponenten van de conceptuele kunst. Conceptuele kunst is de kunst waarin een idee centraal staat. Het idee is belangrijker dan de techniek, of het gebruikte materiaal. Het is NIET kunst dat bij het onbestemde begint, bij één of ander kunstenaars’ neiging om te communiceren wat hij zelf van zichzelf ook niet snapt. Conceptuele kunst begint met een idee, een idee dat in tenminste een begrijpelijke zin uitgedrukt moet kunnen worden. En dit idee moet in het kunstwerk gematerialiseerd worden. Het idee, of het concept, is dus een bewust idee van de kunstenaar, en dit wordt medegedeeld. Dus de conceptuele kunstenaar is, zou je kunnen zeggen, een filosoof het meest dichtbij. En de Vancouverianen, omdat ze hardcore intellectuelen zijn, zouden extra filosofisch moeten zijn. Niets is minder waar.

Nou tijdens het aanschouwen van dit werk leef ik met de indruk dat ik voortdurend genaaid word. Het is omdat de kunstwerken de indruk van een omgekeerde volgorde creëren. Normaal zou eerst het idee en daarna het kunstwerk moeten bestaan. Bij deze werken lijkt het alsof men eerst iets heeft gemaakt en pas daarna heeft gekeken welk idee bij dat kunstwerk zou passen. Het is zoals de oorlog in Irak waar men achteraf beweert dat het om de democratie ging. Nou, jammer genoeg, kan ik de betreffende kunstenaars niet bespioneren, hun hoofd inkijken om te zien of ze wel of niet eerst een concept en pas daarna een kunstwerk hebben gehad, maar ja, bezoek het museum en voel je je voor jezelf genaaid.

Neem bijvoorbeeld de omgekeerde bomen van Rodney Graham, die hetzelfde probleem hebben als de wetenschap, maar dan erger. Stel dat je aan de hand van een aantal observaties in de natuur een wetenschappelijke theorie zou willen scheppen. Het probleem is dat je meerdere theorieën zou kunnen bedenken, die van elkaar volstrekt verschillen en die precies je observaties bevestigen. Als je een foto van een boom maakt en je draait  het onderste boven, heb je een miljard ideeën die, zoals in de eis van het conceptuele kunst, aan dit kunstwerk voorafgegaan zouden kunnen zijn. 

Mijn tweede punt van gezeik is dat zelfs de conceptuele kunst de genialiteit van de kunstenaar weer moet geven. Niet zijn filosofische genialiteit, maar zijn artistieke genialiteit. Ondanks de definitie van de conceptuele kunst, dat de idee belangrijker is dan de uitvoering, verzet ik me tegen het idee dat uitvoering een “doe maar wat” mag zijn. Het kunstwerk moet dus ook in uitvoering briljant zijn. En dat is wat ik in de tentoonstelling “Intertidal” heb gemist.

Anticonceptie kan ook achteraf, zoals de morning after pill. Conceptie lukt echter niet, want je kan niet eerst bevallen en pas daarna genaaid worden. Er is dus meer anti dan conceptie in deze verzameling hedendaagse kunst.


Geredigeerd door Pascale Esveld
Published inUncategorized

Be First to Comment

    Leave a Reply