Hoe de psyche werkt

Het is verbazingwekkend te weten dat 49% van de Amerikanen gelooft dat Bush oneerlijk is, 53% dat zijn regering het publiek met opzet had misleid en tegelijkertijd gelooft 73% dat Iran Amerika met een atoombom zal aanvallen. Hoe komt dat terwijl voor 53% de oorlog met Irak niet de moeite waard was, 57% voor een aanval op Iran is? Het antwoord is in de massapsychologie en het overlevingsinstinct te vinden.

Toen Patrick J. Buchanan bij CNN werkte, vond ik hem maar niks, maar nu, als oprichter van het conservatieve blad “The American Conservative” is een van mijn favorite conservativen geworden. "The conservative movement has been hijacked and turned into a globalist, interventionalist, open borders ideology that is not the conservative movement I grew up in." zei Pat Buchanan in NYTimes in 2002 en dat illustreert zijn kritiek op Bush en de neoconservatisme. Bij het lezen van zijn nieuwste stuk voelde ik me bevestigd, want ik wilde net een log over de Amerikaanse geest schrijven, die al klaar voor een nieuwe oorlog met Iran staat.

Waarom is het verbazingwekkend? Stel je bijvoorbeeld voor dat je vrouw je 99 keer in het verleden had verteld dat ze naar de sportschool ging en je haar al die 99 keer betrapte je dat ze niet naar de sportschool maar dat ze vreemd ging. Als ze nu bij de honderdste keer weer zegt dat ze naar de sportschool gaat, zou je haar geloven?

Wacht even, zou iemand kunnen zeggen, maar Bush heeft niet honderd keer gelogen. Dat is misschien waar, maar als je naar alle Amerikaanse militaire interventie in het verleden telt, dan is het moeilijk één te vinden waarin de presidenten niet gelogen hebben. Dus de vraag is waarom de Amerikanen weer in dezelfde argumenten heel graag willen geloven. Ik wil hiervoor een aantal verklaringen als hypothese poneren:

Argumentum ad Hitlerum.

Zoals Buchanan terecht opmerkt, wordt de nieuwste vijand steeds als de nieuwe Hitler gepresenteerd. “Before the 1991 Gulf War, Saddam had become "the Hitler of Arabia," though he had only conquered a sandbox half the size of Denmark. Milosevic then became the "Hitler of the Balkans," though he had lost Slovenia, Croatia and Macedonia, was struggling to hold Bosnia and Kosovo, and had defeated no one.” Op dezelfde manier wordt nu de Perzische president als de nieuwe Hitler gepresenteerd.

Welnu, Amerika valt elke twee a drie jaar een land aan (wat meer dan 70 miltaire interventies sinds 1945 betekent, met tussen 12 en 16 miljoen doden, 95 procent burgers). Iedere keer wordt dat land (of haar leiders) als een groot gevaar voor Amerika of voor de wereld gepresenteerd. Op de hoogte punt van de angst heeft het publiek het gevoel van een onmiddellijke noodzakelijkheid om NU aan te vallen, want anders zou het te laat zijn.

Wat betreft Iran: de uitspraken van de president over de Holocaust en Israël, zijn uitspraken die hij en zijn voorgangers altijd hebben gedaan. En net zoals de Deense cartoons, die met een vertraging van maanden, plotseling kwetsend zijn geworden, zijn deze uitspraken pas nu door de Amerikaanse regering onder de schijnwerpers gebracht. Bovendien is Iran, zelfs met een atoombom, noch een gevaar voor Israël noch voor Amerika.

Wat verbazingwekkend is, is dat al die schurkenstaten niet tegelijkertijd even gevaarlijk zijn. Het is nooit het geval dat tien landen tegelijkertijd zo gevaarlijk zijn dat men onmiddellijk oorlog met die landen moet voeren, voordat het te laat is. Is dat niet bizar dat al die schurken in de rij wachten en pas nadat de vorige schurk uitgeschakeld is, een nieuwe schurk de nieuwe Hitler begint te zijn? Het is bijna zoals in de karatefilms, waar honderd schurken rustig op hun beurt wachten om de superheld aan te vallen. Hebben we een nieuwe Bush Lee? Hierbij verklaar ik me de ontdekker van een nieuwe natuurwet: er is nooit meer dan een Hitler tegelijk.

De publieke Alzheimer

Na elke oorlog wordt een deel van de leugens openbaar. Bij de oude oorlogen duurde dat langer. Voor de nieuwe oorloggen wordt dat steeds sneller en dat komt vooral door het nieuwe media, internet, bloggers etc. Informatie is tegenwoordig goedkoper en sneller te verspreiden dan vroeger. Dat heeft het voordeel dat de oorlogen veel sneller impopulair worden. Er is echter een eigenschap van de publieke opinie, eigenschap die de voordelen van de nieuwe media gedeeltelijk ongedaan maakt: het publieke geheugenziekte. Een leugen blijft in de publieke geest voor een korte tijd. Na drie a vier manden kan een regering het tegenovergestelde in het openbaar vertellen en het publiek gelooft dat. De leugens van Bush zijn al gauw vergeten. Men kan makkelijk hetzelfde over Iran vertellen.

De irrationele politieke geest

Volgens een onderzoek van Emory Universiteit, blijven we in onze favoriete politieke leiders geloven, ongeacht hun handelingen, ongeacht hun tegenspraken en de contradicties tussen hun daden en hun woorden. De hersendelen die rationele beslissingen moeten nemen, worden uitgeschakeld en de delen, die actief zijn bij het verkrijgen van een beloning, gaan plotseling vel branden. Met andere worden reageren we op onze politieke leiders als junks op hun heroïneshot. Dat maakt contradicties behapbaar. Zolang er de helft van de Amerikanen republikein is, kunnen we weinig op hun rationaliteit hopen.

Angst als slechte raadgever

Elke propagandist weet dat de menselijke psyche het zekere voor het onzekere neemt, vooral als er een gevaar “dreigt”. Men kiest eerder voor de zekerheid van de aanval en van de haat, zelfs als de ratio contradicties in de boodschap ziet. Sociaalpsychologen hebben ontdekt dat zelfs een korte gedachte aan de dood iemand’s neigingen om tegen de mening in de groep verdwijnen en saamhorigheid en groepsgezindheid de kop opsteken.

Religie, sektepsychologie en exceptionalisme

In Iran leven allerlei moslims en als Christenen zouden de Amerikanen een reden kunnen hebben om ten strijd te trekken. Het sterke religieuze in de Amerikaanse maatschappij en de totale rijkdom leiden tot een brede gevoel van exceptionalisme. Bewust of onbewust beschouwen veel Amerikanen zich als het uitverkoren volk. Men gelooft bovendien graag dat God aanwijst wie voor de hemel is bestemd, door hem of haar materiele welvaart te schenken. “The US is one of the most extreme religious fundamentalist societies in the world.” – merkte het ooit Noam Chomsky op.

Het exceptionalisme is ook het gevolg van het gevoel van superieuriteit. De Amerikanen geloven om in het allersuperieurste land te leven. Dat maakt ze vaatbaar voor argumenten die elke vorm van internationaal recht uitstoten. Amerika is immers het meest rechtvaardige land, met de meest ontwikkelde democratie en rechtspraak. Door de eigen morele superioriteit en de ingebakken superieure goedheid, plegen de Amerikanen geen misdaden. Daardoor worden de aan oorlogmisdaden verdachte soldaten niet aan internationale rechtbanken geleverd, maar door eigen rechtbanken berecht. “[W]e reserve to ourselves the power to determine whether the [World]Court has jurisdiction over us in a particular case.” – reageerde ooit een Amerikaanse regeringsfunctionaris op een vonnis van de rechtbank, waarin de VS als schuldig werden bevonden. De internationale rechtbanken zijn bij voorbaat Anti-Amerikaans, door de gekoesterde jaloezie van de inferieure en minder gestelde mensen. Dit exceptionalisme verschaft Amerika het recht om alles te doen wat Amerika wil. Amerika dient immers een superieure zaak naast het feit dat het superieure democratie van zelf systemen ingebakken heeft, die voorkomen dat Amerika’s macht haar zou corrumperen. Amerika is onfeilbaar.

Geld en macht

Iran heeft grote oliereserves en andere natuurlijke bronnen. De rijke Amerikanen kunnen niet wachten om hun handen op deze bronnen te leggen. De defensie-industrie kan niet wachten op nieuwe opdrachten.

De Iraniërs zijn ook goed opgeleid. Als het land eenmaal vernietigd is, zullen ze als goedkope en goed opgeleide arbeidskrachten dienen. De Iraniërs zullen voor de reconstructie van hun land geld van de Amerikaanse banken moeten lenen, voor rentes besloten door Amerika en voor vijftig cent in dienst van de Amerikaanse bedrijven willen werken.

De Amerikaan op straat gelooft dat de grote multinationals, die Iran leeg zullen roven, een deel van de oorlogsbuit met hem zullen delen. Ze zullen immers meer belasting betalen en er zullen meer banen ontstaan. Amerikanen weten dat de Amerikaanse economie tijdens de oorlogen vooruit gaat. Bovendien hopen ze op een controleerbare olieprijs. Sinds Bush aan de macht is zijn er 5,4 miljoen Amerikanen onder de armoedegrens gedoken, wat het tot een totaal van 37 miljoen (12,7 procent) heeft geleid. De onderklasse hunkert naar nieuwe oorlogen en een oorlogeconomie, in de hoop op een beter leven voor zichzelf.

In het kort

Het menselijke overlevingsinstinct maakt de Amerikanen alweer een makkelijke prooi voor de nieuwe oorlogstrommels. Dit instinct werkt via de doodsangst, hebzucht, machtzucht en sektarische superioriteitsgevoel. Het goede nieuws is dat een veel te vroege oorlog met Iran de ondergang van het Amerikaanse imperium zal bespoedigen. Neem het van mij aan.