Equilibrium: karate met pistolen

Science Fiction zou de verplichte militaristische training voor elke filosoof moeten zijn. En ook zijn kwelling. Dus de belofte van de film Equilibrium, om een echte filosofische gedachte-experiment te zijn, komt altijd goed uit.

De toekomstige maatschappij realiseert zich, na een derde wereldoorlog, dat er een vierde, ook het einde van de mensheid zou betekenen. Oorlogen zijn echter het gevolg van de menselijke passies. Dus als oplossing, denkt men, dient de mensheid van haar gevoelens verlost te worden en ieder mens krijgt zijn spuitje “Prozium” (sic!), elke ochtend in zijn hals, om van gevoelens gepurgeerd te worden. (purgeren is zoiets als de kont van je ziel afvegen)

Snap je?

Er is echter een probleem. De film probeert ons te overtuigen dat de emoties goed zijn, en het gebruikte overtuigingsmiddel is, je mag drie keer raden: de emoties. William Butler Yeats, Ludwig von B. en Monalisa belanden in de film op de brandstapel. En als je er niet van overtuigd bent, zelfs de computerspelletjes worden verketterd. Ben je dan nu overtuigd dat het een kutmaatschappij zou zijn? Hoor eens: zelfs de computerspelletjes.

Dat is inderdaad iets om na te denken. Want je kan geen rationele argumenten gebruiken om iemand te overtuigen dat rationaliteit beter is dan gevoelens, maar je kan emoties gebruiken om iedereen van alles te laten overtuigen. Zelfs de goedkoopste door de Hollywood bedacht. Stel je voor, de schattige, poppige Emily Watson, die ooit ook in een goede film heeft gespeeld – Breaking the Waves – staart ons in de ogen uit een loeiend crematorium. Een puppy Saint Bernard moet uitgeroeid worden, door stoere mannen in plastic harnassen. En de alleremotieloze staatsdienaars maken carrière op de rug van hun collegga’s.

Dat is een paradox, want je kan in het bedrijfsleven slechts carrière maken als je over lijken kan lopen, zonder hun stank te voelen, terwijl het carrièredrift niets anders is dan een oergevoel, van alfamannetjes om de kudde de baas te zijn, om meer vlees dan anderen te eten en te neuken.

En waarom zou de oorlog uitgebannen worden, als niet uit doodsangst en levenslust, die beide samen niets anders zijn dan één en dezelfde emotie? De “Vader” (lees Fuhrer) verkondigt dolvreugdevol het hoe de emoties eindelijk zijn uitgeroeid. Dieptriest.

Als je Brazil van Terry Gilliam hebt gezien, dan weet je wat echt een maatschappelijke kritiek is, en wat Equilibrium niet is. Als je de Star Trek, the Next Generation kent, dan weet je iets van Data’s queeste naar de menselijke emoties. Als je eXistenZ hebt gezien, weet je iets van een kunstmatige wereld. En als je Matrix herinnert, dan heb je tenminste een goede vechtpartij met een filosofisch tintje beleefd. Maar in Equilibrium heb je niet eens wat leuke martiale choreografie. Wat een luilakken.

Die Equilibrium heeft een 7,7 bij IMDB slechts door ongebalanceerde vrouwtjes van 14 gekregen, die een 8,6 aan Christian Bale hebben gegeven, op zoek naar de emotie van een vroegtijdige PMS. Ik wil ze absoluut niet de groeten doen.