De mens is het enige beestachtige beest, dat in een permanente psychotische toestand verkeert. Als enige tussen de dieren denkt men dat er veel meer dingen bestaan dan in werkelijkheid bestaan. Zo kwam ik recentelijk een student filosofie tegen, die beweerde dat de moederliefde bestaat. Excuuuuse me! Heeft niemand ooit een “moederliefde” op straat zien lopen? Heeft iemand ooit de moederliefde kunnen meten? Heeft iemand ooit via een wiskundige, natuurkundige, logisch of andere wetenschappelijk of rationeel bewijs aangetoond dat moederliefde inderdaad bestaat? Niet voor niets beantwoorde onze student, toen ik hem uitdaagde om het bestaan van de bovengenoemde moederliefde te bewijzen: “je weet het gewoon.” (tien punten voor wie deze drogreden noemt)
In feite stoelt het geloof in de moederliefde op een drogredenering: de zogenaamde “category mistake” De “category mistake” werd eerst beschreven door de Britse filosoof Gilbert Ryle, met de bedoeling om het aan te tonen dat het een fout is om te denken dat er een “mind” is dat apart van het lichaam bestaat. Ryle illustreert deze denkfout met een voorbeeld van een bezoeker aan de Oxford universiteit, tijdens een rondleiding. Na het bezichtigen van de campus, de bibliotheek, het museum en alle andere dingen, vraagt hij verbaasd: “ja, maar waar is de universiteit?”
Om terug te komen op de moederliefde, is moederliefde niet iets apart dat op zich bestaat. We kunnen eerder praten over een verzameling neigingen die een vrouw, onder bepaalde hormonen, heeft. Bijvoorbeeld ze heeft een instinct om ongerust te zijn bij het horen van haar kind huilen. Ze heeft een ingebouwd gedrag om het kind tegen gevaren te beschermen. Dus een vrouw heeft allerlei natuurlijke automatische gedragsvormen, gewoon beestachtige driften. Alles bij elkaar is wat we moederliefde noemen.
Maar hoe is deze denkfout ontstaan? Ten eerste komt het omdat we voor alles een afkorting gebruiken. Als er een tijger achter jou staat, is het veel handiger om je te vertellen dat er een tijger achter jou staat, ipv om het te beschrijven wat achter jou staat. Door het gebruiken van afkortingen en onze mentale gewoonte om met voorwerpen te werken, hebben we de neiging om ook woorden of concepten als dingen te zien. We hebben dus de neiging om te denken dat er iets met de naam “tijgerheid” zou bestaan, behalve de tijger zelf. Op dezelfde manier, zien we niet dat moederliefde een afkorting is, die we gebruiken om al die gedragsvormen aan te duiden, en denken we per abuis dat de moederliefde iets anders, iets extra, dat naast al die gedragsvormen bestaat.
Deze fout doen ze het al lang. Bijvoorbeeld Plato dacht dat de dingen in onze wereld een soort schaduwen zijn van ideeën (vormen). Aristoteles zag in de dingen ook immanente vormen. Later in de middeleeuwen praten ze over “essentie”
Ten tweede is het de menselijke neiging om van al zijn zwakheden een deugd te maken. De mens praat niet over een dierlijke overlevingsdrift, maar over een transcendentale angst voor het onbekende, of dit soort verzinselen. De mens praat niet over een dierlijke seksdrift, van hormonen in overdrive, maar over liefde. De mens zegt niet dat hij graag jouw portemonnee wil lenen, maar probeert je te overtuigen van jouw solidariteitsgevoel. De mens verandert zijn zwakheden in deugden ook om zich bijzonder te voelen en superieur. En we weten het inmiddels dat deze superioriteit bedoeld is om zijn misdaden te rechtvaardigen.
De mens heeft een netwerk van overtuigingen, die elkaar steunen. (Daarom kan je de mens ook niet met rationele argumenten van gedachten laten veranderen). Deze overtuigingen zijn voor het grootste gedeelte overtuigingen over onbestaande dingen, zoals moederliefde, vrije wil en andere wanzin. Het geloof in de moederliefde is dus niet slechts een persoonlijke, onschuldige wanzin, maar het is ook gevaarlijk omdat het een onderdeel is van een net van overtuigingen, die de menselijke misdaad in leven houden.
Geredigeerd door Pascale Esveld
Niets tegen je betoog, maar heb ik ‘t woordje ‘instinct’ gemist?
Er komt toch "drift" voor?
Inderdaad, gemist. Trouwens een rotwoord.
"Ja moeder, rustig aan, tis je drift."
@ Mihai
Interessant betoog. Alleen wordt niet duidelijk waarom door deze denkwijze de menselijke misdaad in stand wordt gehouden.
@evy
Het geloof dat moederliefde bestaat, versterkt het geloof dat de mens superieur aan de dieren is. Als de mens superieur aan de dieren is, beredeneert de mens zelf, dan bestaat er ook tussen de mensen een superieuriteit. En als de superieuriteit ook tussen de mensen bestaat, dan gelooft de mens dat hij en zijn groep superieur zijn. En als je superieur bent, denkt de mens, dan ben je gerechtvaardigd om de inferieure mensen alles aan te doen wat je wil doen. Maar er zijn ook andere elementen aanwezig, die ik http://mihai.punt.nl/index.php?r=1&id=282147&tbl_archief=0#282147 heb uitgelegd.
@Mihai
Excuuuuse me! Heeft niemand ooit een “moederliefde” op straat zien lopen?
Beweerde die student dan dat het een met het gewone oog zichtbaar object was? Nee toch! Waarom reageerde je dan op deze wijze? Je doet het voorkomen alsof wij allemaal dom, dom, dom zijn en dat jij het wel beter doorhebt allemaal. Maar uiteraard weten wij allen dat het woord moederliefde een concept betreft, een woord is met een definitie erachter. De helft van onze taal bestaat uit concepten. Ons vermogen om concepten te visualiseren, al is het maar door een woord voor ons geestesoog te zien, is wat ons mensen zo ver heeft gebracht.
Ten tweede is het de menselijke neiging om van al zijn zwakheden een deugd te maken.
[…]
En we weten het inmiddels dat deze superioriteit bedoeld is om zijn misdaden te rechtvaardigen.
De redenering die met die eerste zin begon en met die tweede zin eindigde, is krom, krom, krom. Ik raad je aan een studie psychologie te gaan volgen. Je leert dan over perceptiefouten en attributiefouten en je krijgt de nodige motivationele theorieën voorgeschoteld die een meer wetenschappelijk licht werpen op wat mensen zoal fout doen, en waarom, c.q. waardoor. Ik denk dat je daarna niet meer alles toeredeneert naar het woord ‘misdadiger’ en ook de mens niet meer ziet als het enige beestachtige beest, dat in een permanente psychotische toestand verkeert.
Het geloof dat moederliefde bestaat, versterkt het geloof dat de mens superieur aan de dieren is.
Het was Harlow (psycholoog) die het begrip moederliefde wetenschappelijk heeft getoetst bij … apen. En wat denk je? Inderdaad, apen voldoen aan alle kenmerken die wij vangen onder het woord moederliefde. Wat blijft er nu overiend van je argument?
Gezocht naar dit stukje. Ik wist niet dat het zo oud was. Vandaag heb
ik mijn jongste zoon gedwongen op moeten laten nemen in de psychiatrie. In
de psychotische toestand waarin hij verkeerde konden wij niet meer met
hem in hetzelfde huis leven. Momenteel struikel ik over mijn eigen
gevoelens van tegelijkertijd opgelucht zijn als wel verdrietig zijn
over de situatie. Voor mij zijn ze beide onderdeel van de moederliefde,
die gericht is op het welzijn van je kind. Maar als ik jou moet geloven
ben ík degene die een psychose heeft. Volgens mij zie jij de wereld
omgedraaid Mihai. Curieus!!
Reactie is geredigeerd
Reactie is geredigeerd
Reactie is geredigeerd
@K
Elders heb ik dit stukje genuanceerder genoemd:
‘Geloof in moederliefde is gevaarlijk’
Als uitleg op de venijnige reacties, die het stuk niet goed gelezen hebben, had ik ook het volgende geschreven:
Voor zover dat ik het kan lezen, heeft niemand een antwoord op mijn column gegeven. Zelfs heb ik de column in een moment van bevlogenheid geschreven, zonder na te denken, nu bij het teruglezen, lijkt me dat het argument als een huis staat.
In de column waren er twee stellingen:
1. wat wij moederliefde noemen is niets anders dan een verzamelnaam voor een aantal gedragsvormen en instincten. Er is dus niets extra, iets dat we zou kunnen aanwijzen en zeggen: dit is moederliefde.
2. de illusie van het bestaan van de moederliefde als een afzonderlijk iets, stoelt onder andere op de menselijke neiging om zichzelf als speciaal en superieur te zien. Deze neiging is gevaarlijk, omdat de grootste misdaden de superioriteit als rechtvaardiging gebruiken. (dit laatste over het superioriteitsgevoel heb ik trouwens in het stukje niet beargumenteerd, maar het stukje was eerst op mijn weblog geplaatst, kort nadat ik een stukje over de misdadigheid van het superioriteitsgevoel had geschreven).
De conclusie van het stuk was dat het geloof in de moederliefde gevaarlijk is.
Zo, ik ga voor de eerste uitleg. Waarom zouden we die combinatie van gedragingen niet een aparte naam toekennen? Weet je tenminste waar je het over hebt. Maar nu kan ik me er niet druk over maken ook want ik zit vol met gevoelens van mislukking. Ik denk dat die benaming het best benaderd hoe ik het zie.
@K
De column kan je begrijpen als onderdeel van een groter project (zie ook dit http://mihai.punt.nl/index.php?r=1&id=282147&tbl_archief=0#282147). De stelling in dat project gaat als volgt:
(1) De mens vindt allerlei redenen om zich als een speciaal wezen te beschouwen.
(2) Mede daardoor ziet de mens zich als superieur aan andere dieren.
(3) Dit superioriteitsgevoel verspreid zich daardoor ook naar de relaties tussen de mensen. Dus, omdat de mens zich superieur aan de dieren voelt, trekt de mens de conclusie dat tussen de mensen ook een verschil is, dat sommige mensen, religies, politieke overtuigingen, culturen en landen superieur zijn aan anderen. Dit superioriteitsgevoel ontstaat ook uit andere redenen. Maar het is handig omdat het immoreel gedrag legitimeert. Mensen die zich superieur voelen, voelen zich meestal ook gerechtvaardigd om anderen te koloniseren, in slavernij te drijven, te beroven, te vermoorden etc.
Welnu, elke mens heeft echter de pretentie om moreel te zijn, want zodra je hardop roept dat je geen morele wetten volgt, dat je volstrekt volgens machiavellische principes handelt, dan ben je op dat moment meteen een dreigement voor een andere. De andere zal je dan preventief aanvallen. Ook als je in nood verkeert wordt je eerder door anderen geholpen als je zelf moreel bent.
Bovendien creëert je geloof dat je moreel bent op zijn beurt een superioriteitsgevoel. Dus de mens denkt dat hij superieur is omdat hij moreel is en tegelijkertijd denkt hij dat zijn zaak moreel is omdat hij superieur is. En de mens accepteert dit soort cirkelredeneringen als ze maar in zijn voordeel werken. Het is rationeel om irrationeel te zijn. Want als je denkt dat je moreel handelt, zul je zelfs voor een immorele zaak harder vechten. Deze motivatie geeft je grotere kansen om gevechten te winnen
Dus het superioriteitsgevoel functioneert ook als een manier om jezelf voor de gek te houden. Het geeft je de kans om met een schoon geweten immoreel te handelen. Het is dus een psychologische zelfbeschermingmechanisme en weer een overlevingsmechanisme.
Om terug te komen, moederliefde bestaat niet zegt mijn column. We willen het heel graag in de moederliefde geloven, omdat we de behoefte hebben om ons speciaal te voelen, om ons superieur te voelen. En we willen dat om onze misdaden te kunnen rechtvaardigen. Dit (zelf)bedrog maakt het mogelijk dat we nu honderdduizende Irakezen vermoorden voor olie, terwijl we de pretentie kunnen hebben dat we het voor hun democratie en welzijn doen. Onze moederliefde maakt het mogelijk om het Irakese moederleed onder het tapijt te schuiven.
Het ging mij niet om het afschaffen van een gedrag, want het gedrag afschaffen kan grote gevolgen hebben(http://mihai.punt.nl/?id=268316&r=1&tbl_archief=&). Waar mij om gaat is een bewustwording. Bewustwording dat men in moederliefde gelooft en daardoor in de speciale plek, dat de mens in het universum zou hebben, met de gevolgen voor het superioriteitsgevoel dat voor de misdaden mede verantwoordelijk is.
Het gaat niet om hoe de moeders tegenover hun kinderen opstellen, niet hoe ze zich gedragen. Het gaat er om hoe de moeders en de vaders zichzelf zien, hoe ze hun gedrag tegenover kinderen bekijken. Het is hun beeld van de moederliefde wat mij interesseert, niet hun gedrag.
Dus je mag je gedrag en je gevoelens tegenover je kinderen behouden, maar door bewust te worden hoe je de moederliefde ziet (iets speciaals, gegeven aan superieure wezens) kan je misdaden, die nu plaats vinden, voorkomen.
@K
Trouwens, hoe wist je van dit stukje?
Bewustwording is wel iets waar ik naar streef.Maar ik kan je redenering niet volgen verder. Door me bewust te worden hoe ik moederliefde zie kan ik
misdaden voorkomen? Hoe de mensheid misdaden rechtvaardigt zoals een oorlog beginnen kan ik al niet begrijpen. Alle oorlog is bij mij per definitie fout want het houdt in dat we gaan moorden en dat vind ik absurd. Er is geen rechtvaardiging voor moord. Je redenering: onze moederliefde maakt het mogelijk om het Irakese moederleed onder het tapijt te schuiven, vind ik eigenaardig. Je zou toch zeggen dat de herkenning van het moederschap het tegenovergestelde zou bewerkstelligen. Tenzij we ons bewust éénzijdig laten informeren en alleen maar onze kant van de medaille willen bekijken, zoals ik dat bij de Amerikanen vind gebeuren. Daar wordt moedwillig een vijandbeeld gecreëert dat oorlog mogelijk maakt. Walgelijk vind ik die houding.Het getuigt van weinig bewustzijn of eigen visie en dat is triest. Een zelfde vijandbeeld kan bij de tegenpartij ook geschapen worden om eigen zaak te rechtvaardigen. En dat alles met de onafhankelijke mediavormen zoals internet. Ongelooflijk.
Eerder had ik al hierop gereageerd elders. Ik heb het via de zoekmachine gezocht en toen kwam dat oude stukje als antwoord.
Het argument is heel simpel:
Laten we eerst het volgende zeggen:
Bush gelooft dat wij (het Westen, of Amerika) superieur is. Deze superioriteit geeft Amerika het recht om onderdrukte volkeren te bevrijden, ongeacht wat de V.N. zeggen of de internationale wetgeving. Om de Amerikanen te overtuigen om met de oorlog mee te doen, moeten de Amerikanen zich superieur voelen.
Dit gevoel van superioriteit ontstaat door verschillende redenen. Bijvoorbeeld de mens kijkt naar de moederliefde en raakt onder de indruk. Kijk denkt de mens hoe nobel het is, hoe wij in staat zijn om lief te hebben etc. Deze eigenschap, van liefde, ziet de mens als een eigenschap dat weinig of niet bij dieren voorkomt. Dus de mens ziet zich als superieur aan de dieren.
Maar de menselijke geest blijft niet stil. Als de mens superieur is aan de dieren, dan is het ook tussen de mensen een verschil. Sommige mensen, culturen, religies, landen, rassen zijn superieur aan anderen, zo heeft de menselijke geest de neiging te redeneren.
Het superioriteitsgevoel doet de mens denken dat hij gerechtvaardigd is om dieren of andere mensen voor zijn eigen doeleinden te gebruiken. Dit rechtvaardigt de mens op twee manieren: (1) via religie, door een concept van uitverkorenheid en (2) evolutie. De mens zit de evolutie als een overleving van de fittest, dus van de meest superieure. Men denkt daardoor dat de superieuren meer rechten hebben, dat het juist beter is voor de natuur, voor de evolutie, dat de superieuren overleven.
Daardoor kan het gelof in de moederliefde zorgen dat de Irakese moederliefde met de voeten wordt getreden.
Maar ik werd nieuwsgierig. Waarom zocht je dit stukje terug?
Dat vind ik wel erg ver doorgeredeneerd! Denk je dat de gedragingen van de menselijke psyche zo logisch verlopen als jij ze hier weergeeft?
Maar dat een superioriteitsgevoel een oorlog mogelijk maakt ben ik beslist met je eens! Individualiteit en bewustzijnsverruiming gaan echter in tegen al te massale neigingen en we hebben het nodig dat enkelingen opstaan en zeggen:"nee, we gaan onszelf niet voor de gek houden: STOP"!
Maar nu moet ik gaan om mijn man af te halen en te vertellen hoe het met onze zoon verlopen is.
Ciao.
Quote: Dat vind ik wel erg ver doorgeredeneerd! Denk je dat de gedragingen van de menselijke psyche zo logisch verlopen als jij ze hier weergeeft?
De menselijke psyche denkt niet zo op het moment dat men met de oorlog moet instemmen. Maar de superioriteitsgevoel is reeds aanwezig. En die is aanwezig door bepaalde redenen.
Bedoelde je het serieus dat je zon opgenomen was? Ik dacht dat je mijn argument belachelijk wilde maken. Was je daarom op zoek naar dit stukje?
Als je moeite hebt met de opname, moet je niet in mijn woorden naar een verklaring zoeken, want ik ben slechts een denker over de menselijke natuur. Dit zijn columns die ik een beetje uitdagend schrijf aan de hand van gedachten die ik heb of discussies, dus geen echte serieuze verklaringen. Dus mijn advies is om je vragen met deskundige hulpverlening te bespreken.
Ja dat bedoelde ik serieus. Je meent toch niet dat ik zoiets ergs ga aandragen enkel om iets belachelijk te maken.(als ik dat al doe).
Deskundige hulpverlening is uiteraard al paraat anders was dit niet zo gebeurd.
@K
Ik dacht eerst dat je de opname als denkbeeldige absurde gevolg van mijn stuk wilde beschouwen. Net zoals of je zou zeggen: Mihai, ik heb je stukje gelezen en besloten om het in de praktijk te brengen. Mijn zon geloofde in de moederliefde en omdat de moederliefde een psychose is, dan heb ik hem maar laten opnemen. Neem me niet kwalijk dat ik het eerst zo gezien heb. Dat komt omdat de mensen nu eenmaal met tegenargumenten reageren en denkbeeldige absurde situaties in de praktijk worden nu eenmaal gebruikt om een argument te ontkrachten.
Zoiets zoals een opname is ook niet iets dat dagelijks gebeurt. Bovendien de meeste mensen zouden het niet meteen in het openbaar vertellen. Vooral niet aan iemand zoals ik, waar zij een beetje een hekel aan hebben. Ik had de indruk dat je me niet helemaal mag. Daarna is iemand op die dag heel bezig met zichzelf, zoals jij het zegt met gevoelens van tegelijkertijd opgelucht zijn als wel verdrietig en zou minder behoefte hebben om op weblogs te reageren. Dus al mijn deze vooronderstellingen hebben me op de verkeerde gedachte gebracht. Kan je me begrijpen?
Maar ik was nieuwsgierig waarom je het stukje terug had gezocht, of heb ik het antwoord op die vraag gemist?
Nou zeg! Ik vind niet dat je zomaar ervan uit moet gaan dat de meeste
mensen "een beetje een hekel"aan je hebben. Je hebt een erg
theoretische en logische manier van redeneren. Dit kan bij mensen
irritatie opwekken omdat ze de gevoelsfactor missen. Maar ik vind het
te ver gaan om dan te zeggen dat ze jou dan niet mogen.
Je mag wel zeggen dat ze jouw theorieën niet mogen, maar ga dat niet op
jezelf betrekken. Jou, als persoon kennen ze toch helemaal niet!
Je wilt weten waarom ik het stukje terugzocht?
Dat kwam omdat ik met mijn moedeliefde overhoop lag. Achteraf blijkt
dat ik jouw stukje totaal verkeerd begrepen heb, want ik had de tweede
versie begrepen als: moederliefde bestaat niet.
Dus ik dacht: als ze niet bestaat hoe kan ik er dan zo mee in de maag
zitten? Daarom ging ik zoeken om een reactie door te geven. Deze eerste
versie over het thema vind ik echter beter als de tweede want hier
begrijp ik tenminste de gedachtengang erover.
Reactie is geredigeerd