Skip to content

Tag: drogredenen

Nederland is geen democratie

In Nederland hebben drogredenaars, beroemdheden en de rijken het voor het zeggen. Neem bijvoorbeeld de laatste column van sofiste Rosanne Hertzberger. Ze wil geen risico’s met nieuwe partijen nemen, anders zou ze best op Caroline van der Plas stemmen. Maar Rosanne produceert geen enkel deugdelijk argument waarom men wel of niet op BBB zou moeten stemmen.

Kwade martelaar Ebru Umar

In hun prachtig boek ‘The Outrage Industry’, beschrijven Amerikaanse politicoloog Jeffrey M. Berry en sociologe Sarah Sobieraj de troeblerende explosieve toename van ordinaire media. Het zijn vooral talkshows, zoals Rush Limbaugh en Bill O’Reilly, maar ook geschreven stukken tonen toenemende polarisatie.

Sofist Bart Jan Spruyt (01)

Ahmed Marcouch wil voor ‘moslimhaat’ een extra vinkje op aangiften, zoals voor antisemitisme. Bart Jan Spruyt reageerde op 16 december op dit voorstel op de nieuwe conservatieve site Jalta. Ik zal zijn reactie in een aantal stukken in detail analyseren en aantonen dat die veel drogredenen bevat en weinig argumenten. In deze introductie zal ik slechts de drogreden definiëren, zodat de lezer weet met welke lat ik zijn woorden meet. En daarna zal ik één van zijn retorische trucs bespreken.

Is Rob de Wijk de derde Machiavelli?

Rob was vier. Hij trok zijn Ma jankend aan haar rok:
Rob: ‘Maááá, Jantje heeft me afgetuigd!’
Ma: ‘En wat is het probleem?’
Rob: ‘Het doet pijn! Het is onrechtvaardig! Mijn vrijheid en mijn lichaam zijn aangetast!’
Ma: ‘Gisteren hebben ook Pietje en Marinus je in elkaar getimmerd. Kom op, iedereen doet het. Dus wat is het probleem?’
Rob: ‘Ma, je bent de grootste sofiste ooit. Jouw drogreden is een tu quoque: als Pietje en Marinus mij in elkaar beuken, wil dat niet zeggen dat Jantje het ook mag doen.’
Ma: ‘Rob, hier is een goede les voor je. Moraal en logische argumenten zijn voor mietjes; echte mannen troeven anderen af in macht en slinksheid. De morele en juridische wetten moet je in je voordeel buigen terwijl je anderen verleidt om die te respecteren. Je moet doen alsof je die ook trouw respecteert om vertrouwen te wekken, om beter te kunnen misleiden. Maar als je geen kans hebt om gepakt te worden, moet je die regels schenden, doen wat in je voordeel is, ongeacht hoeveel lijken je zal maken. Daarom moet je zo snel mogelijk aan de macht komen, om geen last van regels te hebben. Ik zal je helpen. Straks schrijf ik een anonieme brief aan de schooldirectie dat Jantje, Pietje en Marinus stelen uit de geldkas en andere kinderen verkrachten. En in het weekend gaan jullie met de school rotsen beklimmen. Kieper jij die drie in een ravijn als je het op een ongeluk kan laten lijken. Zo werkt de wereld nu eenmaal.’

Drogredenaar Diederik Samsom

Diederik Samsom praat met gewone mensen op twitter. Een paar dagen geleden, toen ik over hem roddelde, viel hij zomaar de discussie binnen; zonder dat hij geadresseerd was. Dus hij weet wanneer je het over hem hebt.

Maar twitteren met het volk – behalve de schijn scheppen dat je een politicus van het volk bent – maakt je kwetsbaar: want voordat je het weet betrapt het volk je op een drogreden. Gisteren betrapte een pientere twitteraarster Samsom op een drogreden.

Wilders liegt

In zijn persbericht van vijf december schreef Wilders: “Het Marokkanengeweld is bovendien puur racisme want de slachtoffers zijn zelden of nooit Marokkanen of islamieten.” Dit is hoogstwaarschijnlijk een leugen.

Drogredenaar Max Pam (001)

Max Pam produceert het ideale voorbeeld van ad hominem in de Volkskrant van vandaag:

“De Waffen-SS heeft, ook in de buurt waar Günter Grass heeft gezeten, de gruwelijkste misdaden bedreven. De Waffen-SS had zo veel lol in het standrechtelijk ombrengen van Joden en ander gespuis, dat er sprake is geweest van ‘executietoerisme’. Van heinde en ver kwamen ze aangesneld om deel te nemen aan het Joden neermaaien. […] Misschien is Günter Grass vandaag niet meteen een nazi en een antisemiet, maar in 1944 was hij dat wel. Het zou wel zo rechtvaardig zijn geweest als hem, bij de eerste stap op Tsjechische bodem, een kogel door de kop was geschoten. […] Niet te vergeven valt dat hij zich nadien als een goeroe heeft ontwikkeld tot ‘het geweten van Duitsland’, die aan alle Duitsers ging uitleggen hoe fatsoen eruit ziet en op welke partij ze moesten stemmen. […] Kritiek op Israël is vaak terecht […] maar uit de mond van Günter Grass klinkt die vals en hol.”

Dit is evident een aanval op persoon. Laat ik het illustreren met een analogie:

Emanuel Rutten en het godsbewijs (01)

Emanuel Rutten – promovendus in de wijsbegeerte bij VU – heeft het nieuwste slechte bewijs dat God zou bestaan. Ik kwam niet verder dan de eerste paar pagina’s van zijn bewijs, dus ik zal ook geen fatsoenlijke tegenargument produceren. Dit is niet netjes – want iedereen heeft het recht op een fatsoenlijke weerlegging van zijn argument – maar ja, ik ben vandaag niet netjes.

Remarque in DWDD

Ik heb ooit Emiel Roemer verteld dat als SP aan de macht komt, argumentatieleer een belangrijke rol in het onderwijs moet spelen. Philippe Remarque – hoofdredacteur van de Volkskrant – bewijst vanavond in De Wereld Draait Door dat ik gelijk heb: Nederland moet zwaar aan haar argumentatietechniek werken.

Relevantie in argumentatie

Pietje: Ik krijg 100 euro van je.
Jantje: Hoezo?
Pietje: Omdat het gras groen is.

Is Jantje verplicht om overtuigd te raken van het argument van Pietje? Nee. Waarom? Omdat de kleur van het gras irrelevant is voor het huidige argument. Dat betekent dat het niet toe doet of het gras groen is of niet; uit het feit dat het gras groen is, volgt niet dat Jantje Pietje 100 euro moet geven.

Drogredenaar Martin Bosma (006)

Vandaag nog een voorbeeld van autoriteitsdrogredenen (ad verecundiam) in Martin Bosma’s boek.[1] Op pagina 142 schrijft Bosma het volgende:

“Een brievenschrijver op de site van Binnenlands Bestuur zegt het zo:

‘Het doet er niet toe of onze ‘prachtjongeren’ religieus zijn opgevoed; de islam is een uiterlijke plichtenleer en een politiek/cultureel systeem. Om daarvan doordesemd te zijn hoef je niet in de moskee te komen: de groepscultuur is de neerslag van de islamitische traditie, een traditie die ook door raddraaiers en feestneuzen gerespecteerd wordt. Een traditie die andersgelovigen (letterlijk) verkettert en als onderklasse beschouwt, verklaart natuurlijk de onmaatschappelijkheid van jonge probleemmoslims in niet-islamitische landen: in eigen kring en te midden van eigen mensen gedraag je je, maar daarbuiten kun je doen wat je wilt, zolang je niet tegen de lamp loopt tenminste, hoewel je van het Nederlandse gezag bijzonder weinig te vrezen hebt…

Ook moslims die ‘niets aan hun geloof doen’ identificeren zich nog altijd sterk met de cultuur en het geloof van hun eigen mensen; loyaliteit aan het gastland is zeer gering, zeker in het geval van eventuele conflictsituaties.’”

Drogredenaar Martin Bosma (004)

Martin Bosma gebruikt in zijn boek[1] een aantal autoriteitsdrogredenen (ad verecundiam). Ik zal vandaag één van deze drogredenen bespreken. Het gaat om één van de openingscitaten van het boek, afkomstig van Ronald Reagan: “Het probleem met onze linkse vrienden is niet dat ze dom zijn, maar juist dat ze te veel dingen denken te weten die helemaal niet waar zijn.”[2] Ik zal eerst de ad verecundiam uitleggen en daarna Reagan’s citaat bespreken.

“Er is sprake van argumentatie op basis van autoriteit als een uitspraak wordt verdedigd door te wijzen op het feit dat een gezaghebbende persoon of instelling hem onderschrijft:
A zegt dat P
Dus: P”[3]

Drogredenaar Martin Bosma (002)

In zijn boek schrijft Martin Bosma het volgende:

“Geert was ook een van de eersten in de politiek die het gevaar van het islamitisch terrorisme inzagen. Hij had naam gemaakt door te zeggen dat hij de ‘hoofddoekjes rauw lust’. Geweldig. En ook nog eens een pro-Israël-hardliner – wat wil een mens nog meer. Belezen, bereisd en iemand die zijn hand niet omdraait voor een soeraatje meer of minder. Het had hem overal vijanden opgeleverd. En had Churchill niet gezegd: ‘You have enemies? Good. That means you’ve stood up for something, sometime in your life.’”[1]

Drogredenaar Geert Wilders (002)

In een debat in de Tweede Kamer heeft Wilders het volgende gezegd:

“Wij hebben gezegd dat een moslim taqqiya kan plegen. Wij hebben daarbij gezegd dat het zeker niet zo is dat iedere moslim taqqiya pleegt. … Wij hebben gezegd: het kan. Zodra een moslim taqqiya pleegt — dat is inderdaad soms zelfs een gebod in de islam — betekent dit dat hij redenen kan hebben om niet de waarheid te vertellen. Een moslim die vindt dat homoseksualiteit niet deugt, zegt dat niet als hij daarnaar gevraagd wordt, omdat hij bang is dat hij vervolgd wordt of omdat het maatschappelijk onacceptabel is, terwijl hij dit misschien wel vindt. Het is gesimplificeerd, maar dit is taqqiya. Een moslim kan dit doen, maar dat wil niet zeggen dat een moslim dit ook doet.”[1]

Ik wil vandaag suggereren dat het gebruik van het woord ‘kunnen’ een ambiguïteitsdrogreden is, die Wilders een onverdiend voordeel verleent en zijn opponenten met een onterecht nadeel opzadelt.

Drogredenaar Geert Wilders (001)

In een debat in de Tweede Kamer heeft Wilders het volgende gezegd:

“Wilders: Wij hebben gezegd dat een moslim taqqiya kan plegen. Wij hebben daarbij gezegd dat het zeker niet zo is dat iedere moslim taqqiya pleegt. … Wij hebben gezegd: het kan. Zodra een moslim taqqiya pleegt — dat is inderdaad soms zelfs een gebod in de islam — betekent dit dat hij redenen kan hebben om niet de waarheid te vertellen. Een moslim die vindt dat homoseksualiteit niet deugt, zegt dat niet als hij daarnaar gevraagd wordt, omdat hij bang is dat hij vervolgd wordt of omdat het maatschappelijk onacceptabel is, terwijl hij dit misschien wel vindt. Het is gesimplificeerd, maar dit is taqqiya. Een moslim kan dit doen, maar dat wil niet zeggen dat een moslim dit ook doet.

Femke Halsema: En wanneer weet u dat?

Wilders: Het grote probleem is dat je dat nooit weet.”[1]

Over dit debat wil ik een paar blogs schrijven en de drogredenen van Wilders bloot leggen. Hey jij, lezer, niet zeiken dat ik de drogredenen van Halsema over het hoofd zie.

Drogredenaar Arend Jan Boekestijn (006)

“Toch is internationaal recht onvolkomen. Zo is zowel de universaliteit als de afdwingbaarheid problematisch. Mensenrechten worden in China heel anders beoordeeld dan bij ons. De universaliteit is dus een serieus probleem.”

Boekestijn gebruikt de stellingen hierboven ter ondersteuning van zijn houding dat Israël niet verplicht zou zijn om Internationaal Recht (IR) te respecteren. Dat hebben we in zijn nieuwste column “Recht is macht” gelezen. Vandaag zal ik suggereren dat het universaliteitsprobleem Israël geen vrijheid geeft om IR te schenden.

Het is absoluut waar dat in de wereld verschillende opinies bestaan over de regels van IR. Nou en?

Drogredenaar Arend Jan Boekestijn (005)

Spinoza wees er al op dat recht uiteindelijk berust op macht. Internationale spelregels worden in hoge mate bepaald door de machtigste landen, die immers bij het opgeven van het recht van de sterkste veel te verliezen hebben. Net zoals nationaal recht een product is van nationale machtsverhoudingen, is internationaal recht een resultante van internationale machtsrelaties.”

Boekestijn gebruikt de stellingen hierboven ter ondersteuning van zijn houding dat Israël niet verplicht zou zijn om Internationaal Recht te respecteren. Dat hebben we in zijn nieuwste column “Recht is macht” gelezen. De stelling is niet nadrukkelijk aanwezig in zijn column, maar zij volgt daar noodzakelijk uit. Van Agt zegt dat Israël Internationaal Recht moet respecteren en Boekestijn valt zijn argument aan, dus volgt daaruit dat Boekestijn het oneens is dat Israël Internationaal Recht moet respecteren.

Drogredenaar Arend Jan Boekestijn (003)

“En waarom erkent Van Agt niet dat de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden Israëlische levens redt?”, vraagt Boekestijn retorisch in de columnOntaarde regimes”. Deze simpele vraag komt in aanmerking voor drie drogredenen: de post hoc, de red herring en de stroman.

Post hoc ergo propter hoc
Een debater maakt deze denkfout door te veronderstellen dat een gebeurtenis A, die eerder plaatsvindt dan gebeurtenis B, ook de oorzaak van B is. Het staat inderdaad vast dat na het bouwen van de Israëlische barrière, het aantal aanslagen drastisch is afgenomen. Het is maar de vraag of de barrière de oorzaak is van deze daling.

Drogredenaar Arend Jan Boekestijn (002)

In het eerste stuk over de columnOntaarde regimes” heb ik gesuggereerd dat Boekestijn zijn stuk met een cirkelredenering begint. Meteen daarna krijgen we drie andere twijfelachtige zinnen:

“Hoe komt het dat zo’n groot man zulke eenzijdige standpunten over Israël inneemt? [1] Op zijn website verdedigt hij bijvoorbeeld de stelling dat Israël geen democratie meer is. [2] Over het Syrische tekort aan democratie lezen wij niets. [3] Waarom is Van Agt niet in staat om de ware aard van een regime te doorgronden?”

Vandaag wil ik zin 1 en 2 behandelen.

Drogredenaar Arend Jan Boekestijn (001)

Arend Jan Boekestijn schreef een column in Elsevier, met de titel “Ontaarde regimes”, met een overmatig aantal drogredenen. Ik wil in een aantal blogs het argument in zijn column ontrafelen en deze drogredenen aan het licht brengen.

De hoofdstelling (de conclusie) van Boekestijn is dat “zolang Hamas en Assad niet veranderen, zal het vredesproces [in het Midden-Oosten] mislukken.” De column beperkt zich echter niet tot het onderbouwen van deze stelling, maar spendeert een overmatige hoeveelheid tijd aan de fouten van Dries van Agt. Vooral deze zijstap produceert de meeste drogredenen.

Drogredenaar Amanda Kluveld (001)

Amanda Kluveld maakt in haar nieuwste column een aantal denkfouten. Een van deze drogredenen is een bevestiging van de consequens. Deze drogreden is in de volgende vorm:

Als X dan Y
Y
Dus X

Bijvoorbeeld:
Premisse 1: Als Pietje mijn portemonnee heeft gestolen dan bevindt die zich niet in mijn tas.
Premisse 2: De portemonnee is niet in mijn tas.
Conclusie: Dus Pietje heeft mijn portemonnee gestolen.

Debattrucs: de zelfmoordtorpedo

Een debat is een paradoxale zeeslag. Twee admiraals leiden twee vloten, met schepen van verschillende grootte, stootkracht, pantser en bewapening van verschillende effectiviteit. De deelargumenten zijn schepen. Een admiraal verdedigt een stelling op een tropisch eiland, met ongekende lekkernijen en schaars geklede, wilde dames. Hij probeert de stelling te versterken terwijl de andere admiraal, de opponent, de stelling wil vernielen.

Volgens ridderlijke eer schieten ze ieder op hun buurt op de schepen van de ander. En na een bloedige zeeslag kijkt men welk laatste schip van welke vloot blijft drijven. Als het een schip is van de verdediger, wordt de stelling gepresenteerd als minder kwetsbaar dan daarvoor. Als het een schip is van de aanvaller, mag deze de stelling triomfantelijk plunderen en een andere vesting in zijn plaats bouwen.

Drogredenaar Likoed Nederland (03)

Volgens Likoed zijn de cijfers van allerlei organisaties (zoals UNICEF, UNRWA, World Food Programme, WHO, ICRC) irrelevant omdat mensen in Gaza het “oneindig veel beter dan hun buren” hebben. De hier gebruikte drogreden is het herhalen van de drogreden als antwoord op de weerlegging van de drogreden. Maar laten naar een paar cijfers kijken.

Volgens een het UNICEF rapport van maart 2011 is 90-95 procent van het water te besmet om gedronken te worden. Slechts 5 tot 10 procent is geschikt voor menselijke consumptie. Zelfs deze voorraad kan binnen de 5 tot 10 jaar verdwijnen; zonder verdere actie.

Volgens Likoed moet dit de Gazanen niet uit maken want “ze hebben het oneindig veel beter dan hun buren.”

De twee menselijke rassen

Ik moet toch een keer uit de kast komen en bekennen: IK BEN EEN RACIST! Een ras zal de aarde overheersen en het andere ras zal uitsterven. Cliffhanger: voordat we ontdekken welk ras zal overheersen en welke ras zal uitsterven, laat ik de twee rassen beschrijven. Vertel me of je die in je omgeving herkent.

Drogredenen van pro-Israëlische debatteerders (5)

Een drogreden van pro-Israëlische debatteerders is dat hun tegenstanders zich over andere volkeren niet bekommeren. Slechts over de Palestijnen. Hier een voorbeeld:

“Maak jij je (wellicht elders, want hier hoor ik jou daar niet over) ook zo druk over het recht op externe zelfbeschikking van de Koerden, die dus wel een echt apart volk vormen, in tegenstelling tot de zg. ‘Palestijnen’?
En de Koerden worden in de diverse staten die zich over hun aloude grondgebied uitstrekken wel gruwelijk gediscrimineerd.”, AJ-Raalte

Ook de moeder van Paul Brill

Paul Brill produceert in zijn laatste column een bijzondere tu quoque. Het is bijzonder omdat het heel goed illustreert waarom deze drogreden een drogreden is. Hier komt het:

Achtergrond
Brill reageert op een kritische column in het dagblad Le Monde waar een groep anonieme “hoge Franse diplomaten de vloer aan[veegde] met het buitenlandse beleid van president Nicolas Sarkozy.” Deze (voormalige) diplomaten en hoge ambtenaren bekritiseren Sarkozy ook voor de steun aan de Arabische tirannen.

En hier komt de tu quoque:

“Maar wat het artikel in Le Monde vooral ongeloofwaardig maakt, is dat volledig voorbij wordt gegaan aan het feit dat de wel zeer hartelijke relatie met allerhande Arabische potentaten, die de regering-Sarkozy nu wordt nagedragen, haar oorsprong vindt in het beleid van vorige Franse presidenten. Op dit punt is er juist sprake van een grote mate van continuïteit. Zowel François Mitterrand als Jacques Chirac onderhield een nauwe band met Hosni Mubarak. Mitterrand was het eerste Europese staatshoofd dat Yasser Arafat officieel ontving, Chirac was dik met Abdelaziz Bouteflika van Algerije en toonde zich diep bedroefd toen Arafat overleed (waar anders dan in Parijs).”

Van het kastje naar de Israëlische muur

Sinds 911 debatteer ik op internetfora over het Israëlisch-Palestijns conflict en ik maak veel drogredenen mee. In de laatste tijd kom ik vaak de volgende drogreden tegen:

[J]e zet je (niet altijd onterecht) af tegen de bezettingspolitiek van Israël – ik zal je daar ook niet op aanvallen. Maar weet je dat Marokko al even lang de Westelijke Sahara bezet houdt, de oorspronkelijke bevolking daar deels is uitgemoord, deels verjaagd naar het Atlasgebergte en dat de Sahari geen enkel recht op landbeheer hebben in hun eigen land? Er werd trouwens een muur rondheen het grootste deel van de Westelijke Sahara gebouwd om te voorkomen dat de oorspronkelijk bevolking terug zou kunnen keren naar hun eigen land. Herkenbaar?

Ik hoor jou daar nooit over in al jouw drang naar rechtvaardigheid… Maar ben je zelf niet een beetje racistisch naar Joden toe? Is er een reden waarom je het enerzijds van levensbelang vind om wel telkens Israël aan te vallen, maar nooit eens een keer Marokko vanwege hun jarenlange bezetting? Twee maten en gewichten is jou niet vreemd?

Laten we kijken waarom dit argument niet deugt.

Nausicaa Marbe versus Tariq Ramadan

Nausicaa Marbe heeft een column geschreven over Tariq Ramadan. Er zijn veel drogredenen in deze column, zoals vele petitio principii, maar wat het opvalt is vooral de stroman. Laten we naar een voorbeeld kijken.

Nausicaa Marbe meent Ramadan te kunnen beoordelen op een citaat, weergegeven zonder context in een column van Ian Buruma in NY-Times. Ramadan zou daar hebben gezegd: ‘Ik zal de wet eerbiedigen, maar niet als die me dwingt iets te doen dat tegen mijn geloof ingaat.’ Nausicaa Marbe reageert verontwaardigd: ‘De klimaatgevoelige denker Buruma denkt dan niet: Amice, wat is dat voor tunnelvisie die een particulier religieus belang boven het algemeen belang stelt? Wat is dat voor willekeur? Waarom zouden moslims anders moeten zijn dan gewone burgers? Geen enkele kritische vraag.’