Skip to content

Tag: argumentatie

Drogredenaar Arend Jan Boekestijn (007)

Als een historicus een citaat in het Latijn produceert – de taal van die leuke antieke oneliners – boezemt dat bij mij ontzag in. Ik ben immers niet zo intelligent om die taal te kennen. Hetzelfde gebeurde toen ik Boekestijn’s twitter las: “Ius potentia definitur schreef Spinoza. Recht wordt door macht bepaald.” Kijk, dacht ik, hier komt een groot man; hij schrijft een column of twittert en op het moment dat hij iets wil vertellen, herinnert hij zich dat hij Spinoza had gelezen en essentiële citaten in zijn privékaartenbak heeft bewaard. Hij trekt de juiste kaart op het juiste moment uit. Of hij kent Spinoza uit zijn hoofd.

Drogredenaar Arend Jan Boekestijn (003)

“En waarom erkent Van Agt niet dat de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden Israëlische levens redt?”, vraagt Boekestijn retorisch in de columnOntaarde regimes”. Deze simpele vraag komt in aanmerking voor drie drogredenen: de post hoc, de red herring en de stroman.

Post hoc ergo propter hoc
Een debater maakt deze denkfout door te veronderstellen dat een gebeurtenis A, die eerder plaatsvindt dan gebeurtenis B, ook de oorzaak van B is. Het staat inderdaad vast dat na het bouwen van de Israëlische barrière, het aantal aanslagen drastisch is afgenomen. Het is maar de vraag of de barrière de oorzaak is van deze daling.

Drogredenaar Arend Jan Boekestijn (002)

In het eerste stuk over de columnOntaarde regimes” heb ik gesuggereerd dat Boekestijn zijn stuk met een cirkelredenering begint. Meteen daarna krijgen we drie andere twijfelachtige zinnen:

“Hoe komt het dat zo’n groot man zulke eenzijdige standpunten over Israël inneemt? [1] Op zijn website verdedigt hij bijvoorbeeld de stelling dat Israël geen democratie meer is. [2] Over het Syrische tekort aan democratie lezen wij niets. [3] Waarom is Van Agt niet in staat om de ware aard van een regime te doorgronden?”

Vandaag wil ik zin 1 en 2 behandelen.

Drogredenaar Arend Jan Boekestijn (001)

Arend Jan Boekestijn schreef een column in Elsevier, met de titel “Ontaarde regimes”, met een overmatig aantal drogredenen. Ik wil in een aantal blogs het argument in zijn column ontrafelen en deze drogredenen aan het licht brengen.

De hoofdstelling (de conclusie) van Boekestijn is dat “zolang Hamas en Assad niet veranderen, zal het vredesproces [in het Midden-Oosten] mislukken.” De column beperkt zich echter niet tot het onderbouwen van deze stelling, maar spendeert een overmatige hoeveelheid tijd aan de fouten van Dries van Agt. Vooral deze zijstap produceert de meeste drogredenen.

Ik zal je vermoorden, maar ik heb goede argumenten

Waar gebeurd verhaal
Het was een schitterende ochtend in september. De zuivere, scherpe lucht wekte je longen, de zilvergouden zonnestralen beloofden je lichaam voor de rest van de dag met levensenergie te vullen. Geen enkele bries bewoog de weinige, nog aan de takken hangende goudbruine bladeren.

Dokter Goldenberg veegde de gevallen bladeren op de oprijlaan, bij elkaar en maakte een hoop voor verbranding, later op de dag. Het geknerp van zijn voetstappen door de bladeren leek de vogels, die misleid waren door het mooie zomerse weer, niet te storen in hun gezang.

Uit de verte hoorde dr. G. eerst de hoeven van een paard op de harde ondergrond: klok, klok, klok, klok. Langzamerhand werd dit geluid door de onmiskenbare klank van kinderstemmetjes vergezeld,  kinderen die met elkaar ontzettend veel lol hebben. De kar reed langs en zijn twee dochters riepen dr. Goldenberg: “Papa, papa kijk eens!”

Drogredenaar Amanda Kluveld (001)

Amanda Kluveld maakt in haar nieuwste column een aantal denkfouten. Een van deze drogredenen is een bevestiging van de consequens. Deze drogreden is in de volgende vorm:

Als X dan Y
Y
Dus X

Bijvoorbeeld:
Premisse 1: Als Pietje mijn portemonnee heeft gestolen dan bevindt die zich niet in mijn tas.
Premisse 2: De portemonnee is niet in mijn tas.
Conclusie: Dus Pietje heeft mijn portemonnee gestolen.

Debattrucs: de zelfmoordtorpedo

Een debat is een paradoxale zeeslag. Twee admiraals leiden twee vloten, met schepen van verschillende grootte, stootkracht, pantser en bewapening van verschillende effectiviteit. De deelargumenten zijn schepen. Een admiraal verdedigt een stelling op een tropisch eiland, met ongekende lekkernijen en schaars geklede, wilde dames. Hij probeert de stelling te versterken terwijl de andere admiraal, de opponent, de stelling wil vernielen.

Volgens ridderlijke eer schieten ze ieder op hun buurt op de schepen van de ander. En na een bloedige zeeslag kijkt men welk laatste schip van welke vloot blijft drijven. Als het een schip is van de verdediger, wordt de stelling gepresenteerd als minder kwetsbaar dan daarvoor. Als het een schip is van de aanvaller, mag deze de stelling triomfantelijk plunderen en een andere vesting in zijn plaats bouwen.

De twee menselijke rassen

Ik moet toch een keer uit de kast komen en bekennen: IK BEN EEN RACIST! Een ras zal de aarde overheersen en het andere ras zal uitsterven. Cliffhanger: voordat we ontdekken welk ras zal overheersen en welke ras zal uitsterven, laat ik de twee rassen beschrijven. Vertel me of je die in je omgeving herkent.

Ook de moeder van Paul Brill

Paul Brill produceert in zijn laatste column een bijzondere tu quoque. Het is bijzonder omdat het heel goed illustreert waarom deze drogreden een drogreden is. Hier komt het:

Achtergrond
Brill reageert op een kritische column in het dagblad Le Monde waar een groep anonieme “hoge Franse diplomaten de vloer aan[veegde] met het buitenlandse beleid van president Nicolas Sarkozy.” Deze (voormalige) diplomaten en hoge ambtenaren bekritiseren Sarkozy ook voor de steun aan de Arabische tirannen.

En hier komt de tu quoque:

“Maar wat het artikel in Le Monde vooral ongeloofwaardig maakt, is dat volledig voorbij wordt gegaan aan het feit dat de wel zeer hartelijke relatie met allerhande Arabische potentaten, die de regering-Sarkozy nu wordt nagedragen, haar oorsprong vindt in het beleid van vorige Franse presidenten. Op dit punt is er juist sprake van een grote mate van continuïteit. Zowel François Mitterrand als Jacques Chirac onderhield een nauwe band met Hosni Mubarak. Mitterrand was het eerste Europese staatshoofd dat Yasser Arafat officieel ontving, Chirac was dik met Abdelaziz Bouteflika van Algerije en toonde zich diep bedroefd toen Arafat overleed (waar anders dan in Parijs).”

Van het kastje naar de Israëlische muur

Sinds 911 debatteer ik op internetfora over het Israëlisch-Palestijns conflict en ik maak veel drogredenen mee. In de laatste tijd kom ik vaak de volgende drogreden tegen:

[J]e zet je (niet altijd onterecht) af tegen de bezettingspolitiek van Israël – ik zal je daar ook niet op aanvallen. Maar weet je dat Marokko al even lang de Westelijke Sahara bezet houdt, de oorspronkelijke bevolking daar deels is uitgemoord, deels verjaagd naar het Atlasgebergte en dat de Sahari geen enkel recht op landbeheer hebben in hun eigen land? Er werd trouwens een muur rondheen het grootste deel van de Westelijke Sahara gebouwd om te voorkomen dat de oorspronkelijk bevolking terug zou kunnen keren naar hun eigen land. Herkenbaar?

Ik hoor jou daar nooit over in al jouw drang naar rechtvaardigheid… Maar ben je zelf niet een beetje racistisch naar Joden toe? Is er een reden waarom je het enerzijds van levensbelang vind om wel telkens Israël aan te vallen, maar nooit eens een keer Marokko vanwege hun jarenlange bezetting? Twee maten en gewichten is jou niet vreemd?

Laten we kijken waarom dit argument niet deugt.

Nausicaa Marbe versus Tariq Ramadan

Nausicaa Marbe heeft een column geschreven over Tariq Ramadan. Er zijn veel drogredenen in deze column, zoals vele petitio principii, maar wat het opvalt is vooral de stroman. Laten we naar een voorbeeld kijken.

Nausicaa Marbe meent Ramadan te kunnen beoordelen op een citaat, weergegeven zonder context in een column van Ian Buruma in NY-Times. Ramadan zou daar hebben gezegd: ‘Ik zal de wet eerbiedigen, maar niet als die me dwingt iets te doen dat tegen mijn geloof ingaat.’ Nausicaa Marbe reageert verontwaardigd: ‘De klimaatgevoelige denker Buruma denkt dan niet: Amice, wat is dat voor tunnelvisie die een particulier religieus belang boven het algemeen belang stelt? Wat is dat voor willekeur? Waarom zouden moslims anders moeten zijn dan gewone burgers? Geen enkele kritische vraag.’

De populistische drogreden

Ik heb steeds discussies met iemand op het internet, die een breed schaal aan denkfouten maakt. Het is merkwaardig omdat hij intelligent is en intelligente mensen, zelfs maken ze af en toe een denkfout, gebruiken ze drogredenen niet massaal. Het de laatste drogreden was de populistische drogreden of de “ad populum”.

Hieronder twee beschrijvingen van deze drogreden: