Staat de Volkskrant voor waarheid of horizontale dictatuur?

‘Je wordt bij de Politie gesommeerd,’ riep de hotelreceptioniste op een avond. Het was kort voor de anticommunistische revolutie onder dictator Ceausescu. Als bellboy bij een hotel in een skioord moest ik ’s avonds ‘Het Boek’ bij de politie brengen. Maar dit had ik die avond al gedaan, dus ik begon onrustig te worden. Want de polizei was niet je vriend, je stak de straat over als je een agent in de verte zag. Als je onvrijwillig bij het bureau moest komen, stond je zoals Alice voor het konijnenhol.

‘Het Boek’ was een groot register. Zonder computers vulde men het met de hand in met NAW-gegevens van de toeristen. ‘s Avonds brachten de portieren van dertien hotels Het Boek naar het bureau. Een sergeant kopieerde al die gegevens met de hand in zijn eigen Megaboek, de hele nacht door. Want Ceausescu wilde weten waar je geslapen had.

Aangekomen op het bureau begonnen twee agenten me zonder introductie met een rubberen knuppel te slaan. Een meisje verklaarde dat ik haar toegang had verleend tot de kamer van een buitenlandse toerist, in ruil voor 100 dollar. Meisjes mochten niet met buitenlandse toeristen slapen want ze konden trouwen en vertrekken, of ze konden buitenlanders vertellen hoe Roemenië met mensenrechten omging. De hotelbediende moest dit voorkomen.

Sterker nog, het was strafbaar om buitenlands geld te hebben. We zouden immers eten en kleren kunnen kopen in winkels alleen bedoeld voor buitenlandse toeristen. In de winkels voor de Roemenen konden we vooral bonen in blik kopen en geen echte Levi’s, of zulke objecten van wellust.

Ik scheet in mijn broek. Want in het konijnenhol wist ik niet of ik er ooit uit zou komen en als ik vrij kwam had ik een dossier met grote gevolgen voor mijn toekomst. Uit angst wilde ik door het raam springen van de derde verdieping. Maar ik was blijkbaar niet origineel in mijn zelfmoorgedachte want voor de ramen stonden tralies. Mijn shitstank redde me, ik mocht weg en na dagen kwam ik weer uit bed.

Het was niet logisch om mij te pakken. Immers het meisje deelde haar buit met de politie, anders was ze allang zelf verdwenen. Ze hadden een kast op het bureau op een avond open laten staan, vergeten, en ik zag daar planken vol dollars. De twee rubber-fetisjistisch agenten, twee modelcommunisten, hebben na de revolutie met hun dollars een restaurant gebouwd en werden modelkapitalisten. Niet dat ik nooit gedacht heb om hun restaurant in de fik te steken.

De scribent-agent wilde in de weken hierna mijn vriendje worden, in sterk contrast met zijn eerdere autoritaire afstand. En toen we vriendjes waren, stelde hij me een duivelse deal voor. Mijn zwarte bladzijde zou uit mijn dossier verdwijnen en hij zou een passpoort voor me regelen om mijn tante in Israël te bezoeken. GVD, hij wist mijn geheime wens, die ik slechts aan mijn vrienden lekte. Onder communisme was het gevaarlijk om vakanties naar het Westen te willen, want velen van de weinigen die dat lukte konden de weg niet terug vinden.

In ruil voor zijn gunsten, zei hij, verwachtte hij een ‘klein dienst’: ik moest zijn informant worden. Voor hem een klein dienst, maar in onze ogen, de niet-polizeis, waren informanten de Drie van Breda.

Hij maakte het ook makkelijk. Hij zou de verklaringen van tevoren schrijven en ik zou ze ondertekenen met een schuilnaam. Niemand zou weten dat ik de verklikker was. Niet alleen kende ik de aangeklaagde niet, maar ik mocht niet eens de verklaringen lezen. Ik hoefde alleen te tekenen. En ik zou hem, mijn echte vriend, zei hij, helpen met een promotie. Want hij had genoeg van kopiëren.

Na een tijd bleek de verleiding te groot, of beter gezegd, werd ik een charlatan. Ik besloot dat ik uit Israël niet meer terug zou komen. Fuck you met je promotie, je communisme en je kutland. Dus ik ging ondertekenen.

Een tijdje geleden las ik op het nieuws dat Roemenië een directeur van een politieke gevangenis voor misdaden tegen de menselijkheid voor 20 jaar veroordeelde. Geen wonder, want daar verdwenen mensen voor het leven of ze stierven, vaak onschuldig, als gevolg van luie sergeanten en gelegenheidsverraders die op vakantie naar het Westen wilden.

De enige troost voor mijn schuldtranen is dat de revolutie een paar maanden daarna een einde maakte aan het communisme en mijn hand – miraculeus – geen mensen in gevangenis duwde.

Horizontale dictatuur
Maar dit verhaal gaat niet over mijn misdaad, ik wil slechts het idee van ‘horizontale dictatuur’ illustreren. Wie burgers de macht geeft om zonder bewijzen andere burgers kapot te maken, schept een horizontale dictatuur. De burgers worden onderworpen aan de willekeur van andere burgers.

Philippe Remarque vertelde gisteren in de DWDD dat de Volkskrant tegen stigmatiseren vecht. De kop ‘Is Schiphol wel veilig ?’ boven een foto van een bebaarde moslim was volgens hem een ongeluk. Maar laat Remarque het gepubliceerde Volkskrant-interview met Annabel Nanninga dan ook eens verklaren, waarin zij zegt:

“Ik ken heel veel ondernemers die er vanwege slechte ervaringen moeite mee hebben [Marokkanen] aan te nemen… [omdat Marokkanen] afspraken niet nakomen, stelen, onberekenbaar en snel gepikeerd zijn en werkgevers van racisme beschuldigen als die ook maar een beetje kritiek uiten.”

Ik verzocht de Volkskrant vriendelijk om mij in contact met Nanninga te brengen, want ik wilde haar uitspraak controleren. Hoeveel ondernemers hebben haar zoiets verteld? Was het geen leugen zoals andere leugens van GeenStijl? De Volkskrant negeert mijn verzoek sinds 29-5-2016.

Journalistieke normen
Bill Kovach en Tom Rosenstiel schrijven in hun boek ‘The elements of journalism’ het volgende:

“[T]here remain clear principles we require of our journalism, principles that citizens have a right to expect… The first among them is that the purpose of journalism is to provide people with the information they need to be free and self-governing. To fulfill this task:

1. Journalism’s first obligation is to the truth.
2. Its first loyalty is to citizens.
3. Its essence is a discipline of verification.”

Dus de waarheid, loyaliteit aan de lezer en controleerbaarheid, zijn de eerste drie principes en wij lezers hebben het recht om dit te verwachten. Deze drie normen zijn echter met elkaar verbonden. Want de krant – zelfs als men de waarheid schrijft – kan niet loyaal zijn aan de lezer als men een muur opwerpt voor de lezer die de feiten wil checken.

Sterker nog de Volkskrant verandert Nederland in een horizontale dictatuur. De krant geeft Nanninga vrije hand om haar medeburgers willekeurig kapot te maken. En de Volkskrant werkt de burgers tegen, die zichzelf (of anderen) terecht willen verdedigen.

Stel je voor, je leest het interview als ondernemer. Je zult het zekere voor het onzekere nemen en geen Marokkanen in dienst nemen. Je staat daar immers voor poen, niet voor rechtvaardigheid. Elk vermeden risico, reëel of imaginair, is een risico minder.

Christelijk vigilantisme
Of misschien heeft de interviewer (Chris Rutenfrans) de krant gekaapt voor zijn kruistocht tegen moslims. Hij schrijft stukken getiteld ‘Onze cultuur is de beste’ en in andere stukken beschrijft hij de moslims als moreel inferieur.

Ik schreef in mijn vorige stuk dat ‘wie in de politieke theorie over superieure rassen, klassen, culturen en landen praat, is bij voorbaat een sociaaldarwinist.’ De sociaaldarwinist gelooft dat de superieure moet overleven en de inferieure mag verdwijnen of gebruikt mag worden als wegwerpvoorwerp. Met alle mogelijke middelen.

Als ik sociaaldarwinist zou zijn, zou ik Nanninga interviewen, haar dingen laten beweren die de ‘inferieuren’ beschadigen. Immers de superieuren hebben meer recht op banen, geld en macht. Vooral tijdens economische twijfel. En ik zou Nanninga ook geen moeilijke vragen stellen, geen bewijs eisen. En daarna zou ik ene migrant Mihai niet helpen om de laster te weerleggen. Het interview stinkt dus naar mens rea.

Zijn de incidenten met de foto en Nanninga excepties? Het is te vroeg voor generalisaties, maar ik heb soortgelijke dingen eerder in de Volkskrant gezien. (zie hier en hier)

Als ik de Volkskrant zou zijn, zou ik een vergadering beleggen en definitief beslissen: staat de Volkskrant voor waarheid, loyaliteit aan de lezer (ongeacht zijn ras en afkomst) en verifieerbaarheid? Of staat men voor stigmatisatie, medeburgers kapotmaken en voor horizontale dictatuur?

Geredigeerd door Pascale Esveld