Hoe vang je een machiavellist?

Sommige machiavellisten zijn dom – zoals Arend Jan Boekestijn. Zij verraadden zichzelf als adepten van de ideologie van het recht van de sterkste. Echter, goede machiavellisten moeten tegelijkertijd twee dingen doen:

(1) Ze moeten hun machiavellisme geheim houden. Want het aantal machiavellisten moet klein blijven, omdat als het aantal te groot wordt, werkt machiavellisme niet meer en de hele wereld wordt slechter.

(2) Ze moeten een geheime taal ontwikkelen om andere machiavellisten te ontdekken. Want onderling willen machiavellisten samenwerken. Machiavellisten geloven niet dat er een oorlog is van allen tegen allen. Het is niet iedereen tegen iedereen in dit sociaaldarwinistische machtsstrijd, maar het is de machiavellisten tegen de rest: de sluwen tegen de morelen.

Dus hoe kan je een machiavellist betrappen?

Een van de manieren is om de gevolgen van hun argumenten te bedenken. Je moet je afvragen “Als ik dit nu als goed argument slik, wat zijn de gevolgen?” Als het argument leidt tot een wereld waar het recht van de sterkste geldt, dan heb je een machiavellist gevangen.

Een voorbeeld

Je komt regelmatig mensen tegen die roepen: “Ja, maar iedereen vindt iets anders een goed argument?”. Dat gebeurt  meestal als je de machiavellist op drogredenen betrapt. Op dat moment vervalt de machiavellist in een radicaal scepticisme of een absoluut relativisme. Er bestaan volgens hem geen goede of slechte argumenten. We zijn allemaal subjectief. Pietje vindt X een goed argument en Jantje vindt Y een goed argument. Maar er bestaat geen enkele manier om objectief te bewijzen dat X of Y een beter argument is. Dus iedereen met zijn eigen argument; everything goes.

Als je een dergelijke machiavellist tegenkomt, moet je hem het volgende argument vertellen:

Stel je het volgende argument voor:

Jij: Pietje, ik krijg nog 400 euro van je.
Pietje: Hoezo?
Jij: Ik heb je gisteren 200 euro geleend en eergisteren 200. 200 + 200 = 400
Pietje: Wacht even! Dat is JOUW argument, maar mijn argument is anders. En iedereen met zijn eigen argument. In mijn argumentatieleer is de som 300. Dus 200 + 200 = 300. Dus ik ben je 300 euro schuldig.

Nou, als alle argumenten gelijk zijn – even goed of even fout – dan moet de machiavellist toegeven dat hij slechts 300 euro terug krijgt, terwijl hij 400 heeft uitgeleend.

Vraag het dan aan de machiavellist hoe hij zijn geld terug krijgt. Soms zegt hij dat hij een honkbalknuppel gebruikt.  Dat is een regelrechte bekentenis dat de machiavellist een aanhanger van het recht van de sterkste is. Want wie de grootste knuppel heeft, die krijgt gelijk.

Een andere keer zegt de machiavellist dat hij Pietje op een of andere manier probeert te manipuleren om alsnog 400 euro van hem te krijgen. Ook in dit geval is het manipulatie een bewijs dat hij een aanhanger is van machiavellisme. Want de theorie van het recht van de sterkste beweert dat het niet uit maakt hoe je anderen dwingt om te doen wat jij wil; geweld, leugen, omkoping, manipulatie, hersenoperatie, alles is toegestaan.

Andere keren zegt de machiavellist dat hij naar een rechter stapt en vraagt wie gelijk heeft. Dus hij gaat Pietje alsnog via een rechter dwingen. Hier hebben we een aantal mogelijkheden:

(1)    Als alle argumenten gelijk zijn, dan is een vonnis van een rechter irrelevant. De vonnis verschilt op dat moment niet van het gooien met een munt. In 50% van de gevallen zal Pietje 300 euro betalen en in de andere 50% zal hij 400 betalen. Maar ja, als de rechter toch willekeurig kiest, dan is het slimmer om 100.000 euro te vragen, niet 400. En voor Pietje is slimmer te zeggen dat jij hem 1 miljoen schuldig bent, niet dat hij jouw slechts 300.

(2)    De rechter kiest het argument dat hij als beste vindt uit de twee. Het is dus niet zo dat één van de argumenten beter is, maar slechts zo dat de rechter zijn eigen waarheid heeft en met zijn subjectieve waarheid pikt hij één van de twee argumenten, die hij het beste vindt. Maar dat is ook zoals het gooien met een munt. De rechter kan geloven dat 200 + 200 = 400 of 200 + 200 = 50.000. Dus als je beslist om naar de rechter te gaan ben je een soort gokverslaafde. Want het is altijd een gok. Een rechter is zoals een Russisch roulette, waar je heel veel kan winnen, maar ook waar je ook heel vel kan verliezen.

(3)    De derde mogelijkheid is dat de grootste bedrieger de rechter kan manipuleren om hem gelijk te geven. Dus als de machiavellist naar de rechter stapt, gelooft hij dat hij een grotere oplichter is dan Pietje.

(4)    En de laatste mogelijkheid is dat de rechter beslist volgens argumentatieregels. Dan zal de rechter beslissen dat 200 + 200 = 400 en dat Pietje 400 euro aan de machiavellist moet betalen. Dat betekent dat het slechts zin heeft om naar de rechter te stappen als de machiavellist gelooft dat de rechter bepaalde argumentatieregels toepast en dat deze argumentatieregels een redelijke kans hebben om een objectieve waarheid te ontdekken. Dus dat de argumentatieregels geen willekeurigheid produceren, maar een argument dat ons helpt om de waarheid te ontdekken. Maar dit betekent dat de machiavellist jou gelijk moet geven: niet alle argumenten zijn gelijk; sommige argumenten zijn beter zijn dan andere argumenten, zij hebben ietsje meer kans om de waarheid te ontdekken dan andere argumenten.

In het kort
Uiteindelijk moet de machiavellist één van de twee dingen toegeven:

(1) Dat hij een aanhanger is van het recht van de sterkste of
(2) dat niet alle argumenten gelijk zijn.

Ik wens jullie een fijne machiavellistenjacht.