Nederland staat in brand. Want Mark Rutte slaapt stiekem met Das Kapital van Karl Marx onder zijn kussen. De Telegraaf heeft Rutte zelfs ‘Kampioen nivelleren’ genoemd. Nou heb ik de indruk dat Nederland kampioen mythevorming is.
Hoezo nivelleren?
Ik heb naar een paar berekeningen bekeken. Volgens de Volkskrant:
- een inkomen van €30.000 euro gaat €36 minder betalen per maand;
- een inkomen van €40.000 euro gaat €22 meer betalen;
- een inkomen van €70.000 euro gaat €240 meer betalen. €240 is het maximale.
Volgens de NRC:
- modaal (€33.000) betaalt €13 minder.
- 1,5x modaal (€49.500) betaalt €97 meer.
- 2x modaal (€66.000) betaalt €225 meer.
Volgens mijn rekenmachine is dit geen echte nivellering, want het verschil is:
- Voor: €30.000. Na: €30.432.
- Voor: €33.000. Na: €33.156.
- Voor: €40.000. Na: €39.736.
- Voor: €49.500. Na: €48.336.
- Voor: €66.000. Na: €63.300.
- Voor: €70.000. Na: €67.120.
De 2x modaal (€66.000) verdient nog steeds twee keer meer dan de persoon met €30.000 en verdient 1,91x meer dan de modaal. En hij verdient nog steeds €30.000 meer dan modaal. Wat een extreme nivellering. We leven al onder communisme.
Sterker nog, volgens de Volkskrant, vanaf €128.000, gaat men juist vooruit. Dus de kloof tussen arm en rijk wordt alleen maar groter.
Antiliberaal?
Patrick van Schie, directeur van de Teldersstichting, het wetenschappelijk bureau van de VVD, zegt tegen BNR Nieuwsradio dat deze maatregel onrechtvaardig en in strijd is met de liberale beginselen. Maar is dat zo?
Wat zegt het liberalisme volgens mij? Dat iedereen vrij is om te doen wat hij wil, met zichzelf en andere instemmende volwassenen, zolang hun handelingen de gerechtvaardigde belangen van derden niet schenden. Met andere woorden jouw vuist is vrij tot het begin van mijn neus.
Het gaat de liberaal dus om individuele vrijheid. Filosoof Robert Nozick heeft het meest extreme voorbeeld van individuele vrijheid bedacht, in zijn klassiek boek ‘Anarchy, State, and Utopia’.
Vrijheid is Nozick’s allerhoogste principe. Zijn wereld is een Libertarische maatschappij, een kapitalistisch anarchisme waarin “de minimale staat de meest extensieve staat is die verdedigbaar is”. De staat heeft slechts als taak het voorkomen van fraude en dat mensen elkaar bestelen en vermoorden. De staat dient het naleven van de contracten af te dwingen. Meer dan dit zou een schending van de fundamentele vrijheidsrechten van het individu betekenen. Nozick verwerpt elke staat die – ten behoeve van armen – de welvaart zou herverdelen.
Om de mensen als gelijken te behandelen, moeten we iedereen bepaalde rechten garanderen. Het belangrijkste recht, stelt Nozick, is het recht op zelfbeschikking (selfownership). Het individu is de eigenaar van zichzelf. Als we onszelf bezitten dan bezitten we onze natuurtalenten, en als we onze natuurtalenten bezitten, dan bezitten we alle goederen die we met deze talenten produceren. Een herverdeling van de inkomsten zou dan een aantasting van de fundamentele rechten betekenen.
Wat men verdient is het equivalent van zijn werk. Iemand dwingen om de waarde van vijf uur arbeid per week van zijn inkomsten aan belasting te betalen, om de armen te helpen, staat gelijk aan iemand voor een bepaald doel dwingen te werken. Dit is dwangarbeid.
Nozick’s beroemd voorbeeld is Wilt Chamberlain, de meest getalenteerde basketbalspeler in zijn tijd. Kijk – zegt Nozick – elke toeschouwer is bereid om 25 cent extra te betalen, om de kunst van Chamberlain te zien. Het feit dat Chamberlain $250.000 per avond verdient, is het resultaat van een vrijwillige ruil tussen de toeschouwer en Chamberlain.
Nozick’s denkfout
Nozick vergeet dat kapitalisme ons belooft dat egoïsme ons de grootste welvaart zal geven. Dus stel je voor dat je een bakker bent. Als je egoïst bent, ben je absoluut niet bereid om 25 cent extra te betalen voor de kunsten van Chamberlain, want Chamberlain heeft geld nodig en zal zijn kunsten ook voor minder tonen.
Bovendien, zelfs als je Chamberlain 25 cent in de arena gunt, ben je de volgende dag alweer de egoïstische bakker. Als Chamberlain je winkel binnen loopt, is jouw belang om het maximum van hem te vragen, bijvoorbeeld $2.500 voor een brood. Immers, je bent vrij om de prijs van je spullen zelf te bepalen. Dus na een ochtend boodschappen doen is Chamberlain zijn geld alweer kwijt.
En je deelt dit belang met alle andere bakkers. Dus je weet dat alle andere bakkers dezelfde prijs zullen vragen – als ze eerlijk, rationeel en egoïstisch zijn. Slechts domme bakkers en valsspelers zouden onder de maximale prijs verkopen.
Maar we hebben geen enkel belang om de wereld volgens de dommen in te richten of ons gratis aan de valsspelers over te leveren. Bovendien weten we niet wat de klanten verdienen. Het is daardoor rationeel om een contract met de meerderheid af te sluiten, om belastingen op te leggen aan diegenen die meer verdienen dan wij – zodanig om de inkomsten te nivelleren. We kunnen dus de inkomstenbelasting op een andere manier bekijken: als een individueel vrij, eerlijk, rationeel en egoïstisch contract om ons leven zo goed mogelijk te maken.
Dus hoe meer vrijheid je wilt, hoe meer nivellering je wilt. Slechts als je gedwongen bent, altruïstisch of irrationeel, ben je bereid om anderen meer geld te geven dan je zelf hebt. En als je een valsspeler bent, zul je altijd voor ongelijke verdeling pleiten.
Geredigeerd door Pascale Esveld
Volgens mij gooit U nu maandpremies en jaarinkomens door elkaar evenals bruto en netto bedragen.
@Jeannet
Ik heb de maandpremieverzwaring met 12 vermenigvuldigd en het totaal uit de jaarlijkse inkomen afgetrokken. Als je een betere berekening hebt, ga ik mijn stuk corrigeren.
O.k., maar wat m.i. onvoldoende uit de verf komt in je stuk, is dat een groot deel van het politieke spectrum dit soort heffingen alleen rechtvaardig vindt als het voor iedereen gelijk is (een vlaktaks) en niet als het om een systeem naar rato gaat.
Je noemt als voorbeeld het afdragen van de waarde van 5 uur arbeid per week, wat geen gek idee zou zijn. Maar de ‘liberalen’ vinden dat dus ongehoord, want zij kijken alleen naar het produkt wat je er voor terugkrijgt. Ze presteren het zelfs om te beweren dat bij een systeem naar draagkracht “de solidariteit wordt uitgehold” – alsof daarvan sprake zou zijn in hun gedachtegang.
@Joke
Rechtvaardigheid wordt bepaald in de hemelpositie. http://www.mihai.nl/2010/04/18/de-hemelpositie/
Het enige wat ik zeg is dat een rationeel egoïstisch wezen zal nooit toelaten dat sommigen extreem rijk worden en anderen in extreme armoede lijden. Het is rationeel om voor een nivellering te kiezen.
Ja precies, de hemelpositie, die hoorde er nog bij. Anders kan zo’n pseudo-liberaal zich er nog onderuit draaien. (Aan de hemelpositie hebben zij ongetwijfeld ook geen boodschap, want die situatie is lekker niet aan de orde, maar dan vallen ze tenminste door de mand.)
Zowel klassieke als moderne (Keynes bv.) liberalen zouden zich in hun graf omdraaien bij de irrationaliteit die hun erfgenamen ten toon spreiden. Maar ja, wat ‘het welbegrepen eigenbelang’ ook alweer inhield is men eveneens allang vergeten in de algehele pluk de dag-waanzin.
De hemelpositie is geïnspireerd door ‘the veil of ignorance’ van John Rawls, de Fuhrer van alle liberalen. En alle andere liberale denkers hebben een contract in een natuurtoestand bedacht, om te voorkomen dat valsspelers argumenteren aan de hand van hun huidige sociale positie.
Ik betaal meer, jij minder = geen besparing dus nivelleren
ik betaal meer, jij hetzelfde = besparing dus aanpak crisis
Waarom begrijp je niet dat het eerste scenario de solidariteit volledig om zeep helpt en niets bijdraagt aan oplossen crisis? Ik vraag niet of een minimum inkomen meer premie gaat betalen, ik wil dat hetgeen ik extra betaal wordt gebruikt om besparingen te bekostigen. Dat is toch niet meer dan redelijk?
@Alexander
Het woord ‘solidariteit’ staat niet in mijn vocabulaire. Bedenk een argument dat neutraal is, onafhankelijk van de persoon die je nu bent. Bijvoorbeeld een argument dat je als goed argument zou beschouwen in de hemelpositie.
Dit is de hemelpositie: Stel je voor dat je met de anderen in een ‘democratiekamer’ zou kunnen debatteren en onderhandelen, al vóór je geboorte. Bijvoorbeeld als ‘geesten’ in een denkbeeldige hemel, zonder te weten als welke persoon je geboren zal worden. Je kan een man of vrouw zijn, blank of zwart, gelovig of atheïst, rijk of arm, slim of dom, superfit of (geestelijk) gehandicapt. Welke gedragsregels, wetten en instituties zou je dan bedenken, als je rationeel zou zijn?
Wat veel liberale mensen zich niet realiseren is dat de middeninkomens die nu meer moeten gaan betalen, tot nu toe profiteerden van het principe dat de armen en de overheid de rijken behoren te subsidieren.
De rijken betaalden naar verhouding weinig omdat de armen, bijgestaan door een subsidierende (zorgtoeslagen toekennende) overheid, naar verhouding te veel betaalden.
De mensen die nu protesteren beroepen zich op het rechtvaardigheidsprincipe. Ze vinden deze verdeling ‘niet eerlijk’. Maar ze weigeren in te zien dat rijke mensen die geld vragen van de overheid en de (relatief gezien) armen een eigenaardige vorm van oneerlijke nivellering aan het verdedigen zijn. “Als je ons niet subsidieert ben je geen liberaal…”
Zowel socialisme als liberalisme hebben hun wortels in het humanisme van de moderne tijd. Met alle nadruk op sociale gerechtigheid gunt dat originele socialisme het individu zijn persoonlijke ontwikkeling. Met alle nadruk op persoonlijke ontwikkeling houdt echt liberalisme vast aan sociale cohaesie. Na eeuwenlange rechts-links spelletjes wordt dat gelukkig weer duidelijker. Een door neo-liberaliteit besmette liberaal kan slechts aan zijn volle portemonnee denken en aan zijn gehechtheid aan luxe en genot. Een verlinkste socialist verzandt in zomaar wild protest zelfs tegen welvaart in welzijn. De reactie van de neo-liberalen is nu al massaal te merken. De reactie van de verzuurde linkse zal nog wel komen. Decennialang gepolariseer hier tussen rechts en links doet niets anders verwachten! Jammer genoeg! En wie ruikt in deze stroom van ontevredenheid politiek weer zijn kans..de sluwe Wilders!
@Alexander: Er zitten een paar ongefundeerde aannames in wat je schrijft. Ten eerste bedien je je van het cliché dat de “de solidariteit volledig om zeep” wordt geholpen. Kun je aangeven wat je onder solidariteit verstaat, als dat – kennelijk – niet inhoudt dat de sterkste schouders de zwaarste last dragen. Ten tweede impliceer je dat besparingen (die blijkbaar ‘bekostigd’ moeten worden – hoe tegenstrijdig) nodig zijn om de crisis te bestrijden. Daar zit een bepaalde ideologie achter, want volgens andere economische modellen dien je een crisis juist te bestrijden door te investeren en te zorgen dat mensen meer koopkracht hebben. (Zo heeft het IMF al t.t.v. Rutte I gewaarschuwd dat hij de economie niet kapot moest bezuinigen.)