Fascistische vrijheid

Yale-professor Jason Stanley schrijft in zijn urgente boek ‘How fascism works: The politics of us and them’ het volgende: “Het sterkste symptoom van de fascistische politiek is verdeeldheid. Het doel is om de bevolking in een ‘wij’ en een ‘zij’ te scheiden. De fascistische politiek beroept zich op etnische, religieuze of raciale onderscheidingen.” Deze vorm van politiek gebruikt de scheiding als ideologie en als smoes voor beleid. ‘Wij’ deugen en ‘zij’ zijn gevaarlijk. Let op: Stanley bedoelt geen fascisme zoals in de jaren 30, maar beschrijft slechts een politieke techniek. De fascistische politiek hoeft niet in een fascistische dictatuur te ontaarden.

Lale Gül beschreef in haar debuutroman hoe haar islamitische omgeving haar onderdrukte waarna ze werd overspoeld met haat en (doods)bedreigingen. Bekende Nederlanders schreven een fascistisch manifest om haar te steunen. Ziehier hun wij-zij-taal: “Vrijheid is in Nederland vanzelfsprekend… In Nederland maken we onze eigen keuzes.” Ook de premier ondertekende de petitie en herhaalde dezelfde wij-zij-taal op TV: “Dit is Nederland. Je moet je aanpassen aan onze opvattingen.”

Ik geef de schrijvers gelijk dat iedereen recht op vrijheid heeft. Maar de vrijheid ontleent haar waarde niet aan het feit dat we in Nederland zijn. De argumenten voor vrijheid gelden net zo goed op Mars als in Amsterdam.

Deze schrijvers redeneren zoals de mannetjes in het Zwitserse kanton Appenzell Innerrhoden. In 1990 hielden ze een referendum met de vraag ‘Mogen vrouwen stemrecht krijgen?’ Het antwoord was ‘nee.’ Hun hoofdargument was: bij ons stemmen vrouwen niet. Zoals de manifestschrijvers, gebruikten zij een drogreden: het beroep op de lokale gewoonte.

Deze mannetjes verdrukten vrouwen met een retorische truc. Zij hadden de macht en zij besloten ook nog wat de uitspraak ‘bij ons’ inhield. Op dezelfde manier slaan de manifestschrijvers het debat dood en scheppen een machtsrelatie waarin de allochtonen onderworpen zijn. Immers slechts de autochtone meerderheid mag beslissen wat ‘in Nederland’ betekent. Zo kan de autochtoon elke toekomstige decisie aan de allochtoon dicteren, met als enige smoes ‘in Nederland doen we het zo.’

Dezelfde dominantielust zien we bij PVV, VVD en FvD. Halbe Zijlstra vertelt in het manifest ‘Kwetsbare waarden’ dat we ‘onze waarden te vuur en te zwaard’ moeten verdedigen en de migrant moet zich ‘aanpassen aan onze manier van leven, of anders beter elders zijn heil zoeken.’ Het woord ‘onze’ komt 40 keer voor. Edith Schippers herhaalt ‘onze’ 75 keer in de Schoo-lezing. Mark Rutte meent dat we ‘onze waarden’ moeten ‘bewaken’ en ‘beschermen’ tegen allochtonen. In een paginagrote oekaze in alle bladen vermaande hij de uitheemsen zich te onderwerpen of op te rotten. En Baudet wil een ‘Wet Bescherming Nederlandse Waarden’.

‘In Nederland’ komt 6 keer in de participatieverklaring voor. ‘In Nederland worden alle burgers gelijk behandeld’ staat in de verklaring, terwijl men de migranten als inferieur behandelt.

Een Nederlander zei tegen mij:
Mark: Hoi, ik ben Mark en wil met een buitenlander socializen. Ik hoorde je accent en dacht: dit is mijn kans. Wil je met me over waarden debatteren?
Ik: Vooruit.
Mark: Ik heb drie vitale waarden: 1. Vrouwen hebben gelijke rechten. 2. Homo’s zijn identiek aan andere mensen en hebben gelijke rechten. 3. Superieure rassen hebben meer rechten dan anderen. Nederlanders zijn superieur, dus we mogen Irak aanvallen en de olie buitmaken.
Ik: Ik deel met jou de eerste twee waarden, maar twijfel over je rassenleer.

Neem Mark als goed voorbeeld. Hij noemde drie persoonlijke waarden en stond open voor discussie. Ik kreeg de kans om het met hem oneens te zijn. We voerden een rationeel debat. Een van ons kon overtuigd raken en een waarde inruilen voor een nog betere. Mark behandelde me als zijn gelijke.

Deze schrijvers doen zoals de huiseigenaar die roept: “Bij mij trek je de schoenen uit of je komt niet op bezoek.” Hij is de baas, hij maakt de regels in zijn huis. Echter, noch de wereld, noch de staat is eigendom van een groep. Alle mensen hebben gelijke rechten en gelijke claims op de geldende waarden en gedragsregels, in de staat en in de wereld.

Door te zeggen ‘dit is Nederland, wij maken de spelregels en jij moet luisteren’ veronderstellen deze mensen dat zij intelligenter zijn dan de migranten en dat ze altijd gelijk hebben. Dit is onrechtvaardig en irrationeel. Alle burgers hebben het recht op een rationeel publiek democratisch debat. Bij een rationeel argument heeft geen enkele groep bij voorbaat gelijk. Een deugdelijk argument kan van elke willekeurige burger komen, niet alleen van de autochtonen. Rutte’s argument is niet per definitie deugdelijker dan mijn argument. Een rationele samenleving overweegt de argumenten op hun merites – niet op hun afkomst – en transformeert de beste argumenten in nieuwe waarden, nieuwe gedragsregels en nieuwe wetten.

Een normaal manifest zou slechts de vrijheid van Gül verdedigen, als universeel mensenrecht, niet als iets dat bij een vermeend superieure Nederlandse cultuur zou behoren. Een normaal manifest zou slechts een neutraal rationeel argument bevatten. Zonder deze fascistische wij-zij-taal zou ik het manifest ondertekenen, maar door hun overheersingstaal onderwerp ik me niet aan hun despotisme. De manifestschrijvers doen hetzelfde als de moslims die Gül onderdrukken.

Geredigeerd door Pascale Esveld