(Medeonderzocht door Flip Vandyke)
Ik heb tot nu toe drie beweringen in het boek[1] van Martin Bosma gecontroleerd. Bij alle drie beweringen hangt er een luchtje aan. Dat is een succes van 100%. Ik heb deze beweringen willekeurig getoetst, dus geen cherry picking gedaan. Misschien had ik geluk. De derde bewering waar het vandaag om gaat is de volgende stelling:
“Zo gaat van de tweedegeneratiemigranten de helft naar de moskee, dat is een stijging van 4 procent in vergelijking met de eerste generatie. Dat blijkt uit een internationaal onderzoek.”[2]
Hiermee wil Bosma bewijzen dat (1) moslims niet assimileren en (2) moslims proberen de rest van de bevolking te assimileren:
“Er zijn geen voorbeelden van oemma’s (islamitische gemeenschappen) die assimileerden in hun gastland. Eerder het omgekeerde: dat de oemma probeert het ontvangende land over te nemen.”[3]
Dus zijn argument is als volgt:
Premisse 1: De tweede generatie moslims gaat meer naar de moskee dan de eerste.
Conclusie: De oemma probeert het ontvangende land over te nemen.
Ik zal niets zeggen over de geldigheid van dit argument. Noch zal ik in dit blog commentaar geven op het woord “assimilatie” eerder dan “integratie”. Ik zal slechts de premisse 1 op haar echtheid controleren.
Ten eerste valt het op dat Bosma alweer geen primaire bronnen gebruikt, maar tweedehands. Zijn voetnoot verwijst naar een artikel[4] uit NRC, maar niet naar de oorspronkelijke enquête. Dat is wetenschappelijk onverantwoord.
Ten tweede Bosma ziet in zijn eigen artikel een gedeelte van de zin over het hoofd, dat juist zijn premisse onderuit haalt:
“Terwijl Marokkanen van de tweede generatie in Europa minder vaak de moskee bezoeken dan de eerste generatie, is dat in Nederland juist andersom. Van de tweedegeneratiemigranten gaat de helft naar de moskee; 4 procent meer dan de eerste generatie.”[5]
Dus de situatie in Nederland is een uitzondering op het gemiddelde en dat betekent dat de premisse slechts geldig voor Nederland is, maar niet over Europa (Islam) als geheel. Wij hebben het oorspronkelijke rapport[6] van de enquête gezocht en het blijkt dat over heel Europa het aantal regelmatige moskeebezoekers van de tweede generatie met 9% kleiner is dan de eerste:
Er valt nog iets op in de cijfers. Het aantal tweede generatie moslims dat elke dag naar de moskee gaat is 3% lager dan de eerste generatie. Dus een bewijs dat het aantal taqqyiaplegende tweede generatie moslims met 3% is gestegen. 😉
Conclusie:
Bosma probeert ons te overtuigen van: “de oemma probeert het ontvangende land over te nemen.” Daar voert hij als eerste voorbeeld het aantal moslims op van tweede generatie in Nederland dat regelmatig naar de moskee gaat. Maar de enquête die hij citeert onderbouwt niet zijn conclusie.
[1] M. Bosma, De schijn-élite van de valsemunters : Drees, extreem rechts, de sixties, nuttige idioten, Groep Wilders en ik. Amsterdam: Bakker, 2010.
[2] Ibid., p.141.
[3] Ibid.
[4] S. Adolf, “Migrant Marokko somberst in Nederland,” NRC Handelsblad, 18 juli 2009.
[5] Ibid.
[6] CCME, and BVA. “Onder de Marokkaanse bevolking die woonachtig is in Nederland.” 2009.
Geredigeerd door Pascale Esveld
Er zitten een paar stevige denkfouten achter Bosma’s “conclusie”. Ik beperk me tot de belangrijkste: je mag de generaties helemaal niet direct vergelijken in gedrag (moskeegang). Je hebt het hier immers over pakweg vijftigers-zestigers tegenover pakweg twintigers-dertigers. Die hebben verschillende noden en mogelijkheden. Als je per se iets wilt vergelijken, zijn dat niet de ouderen en jongeren van nu, maar de jongeren van nu met de jongeren van toen. Pas dan kun je een verschuiving in gedrag waarnemen, minder afhankelijk van leeftijdbepaalde noden en mogelijkheden.
Concreet: twintigers en dertigers kunnen naar de moskee gaan om hun kinderen het ‘goede voorbeeld’ te geven. Ouderen kunnen hun bezoek matigen, omdat ze slechter ter been zijn geworden. Ook speelt mee dat de tweede generatie veel meer leeftijdgenoten heeft (wat zowel sociale druk geeft als feestelijke gelegenheden in de vriendschappelijk-familiaire sfeer) dan de eerste generatie ooit had.
@Hannes
Ik loop een beetje op het volgende bewijs van Bosma uit, maar PCB geeft ook andere mogelijke verklaringen, zoals het feit dat de tweede generatie ouder is geworden en dat men vaker naar moskee gaat als men rond de trouwleeftijd komt. Maar als je het oorspronkelijke artikel leest, dan zie je dat de marokkanen in Nederland zich meer gediscrimineerd voelt en zich minder thuis. (“Van de ondervraagde migranten en hun kinderen in Nederland had 64 procent het gevoel afgewezen te worden, 14 procentpunt meer dan het Europese gemiddelde.”) Het lijkt me da tals je je meer afgewezen voelt, dat je meer de traditionele waarden van je eigen minderheid gaat zoeken.
@Hannes
En ze hebben slechts 500 mensen ondervraagd, misschien 250 van elke generatie. Dat kan soms statistisch verassende resultaten geven.
Met zo’n enquête moet je wel goed nadenken over foutcorrecties.
Mijn ervaring is dat mensen zich in een enquête vaak veel vromer voordoen dan dat ze zijn.
Ik heb veel Marokkaanse kennissen uit de 2e generatie die overdag eten met de ramadan maar dit verzwijgen voor de buitenwereld.
@Reine
Als dat zo is, dan hebben ze zich heel vroom voorgedaan, want de enque was van CCME, een organisatie van de Marokkaanse overheid.
Sinds ik weet dat Bosma hoort tot de Leidse pro-Israelkliek, die de 14-eeuwen oude Koran als de eerste de beste moslimextremist alleen maar letterlijk wil lezen en niet tegen de achtergrond van tijd en cultuur, heb ik al geen enkele behoefte om op zijn drogredenen in te gaan. Wat kun je van zo iemand anders verwachten dan dat hij alle feitelijke informatie in zijn eigen kraam gaat uitstallen? Zeker als hij merkt, dat een hoop Nederlanders vanwege Wilders nog braaf naar hem luisteren!
@joost
Is het niet triest dat Nederland zich door dit soort drogreden laat overtuigen?
Waarom ga je niet eens je graf liggen,
dat zou een hele opluchting zijn voor de mensengemeenschap:
eindelijk verlost van dat eeuwige ruzieachtige gefok van ene Mihai.
Over “drogredenen” en zo, van tegenpatijen.
Die alleen in uw (islamitistische) hersentjes bestaan.
Ga hier maar weer boos op reageren.
Wat dus allen maar terugslaat op uw islamitistische hersenspinsels.
Zieligerd.
@Selma: Nog geen kwart voor elf, en dan al straal bezopen?
Is geen boze reactie hoor, puur uit bezorgdheid! Want Nederland moet zuinig zijn op zijn Assyriologen!
@Reine jRagolo klopt en ook het tijdsstip is natuurlijk belangrijk: wat is er gebeurd net voor dat je de vraag kreeg voorgelegd. Daarnaast heb je natuurlijk ook een foutenmarge.
@Selma Ik ken u niet, maar reageert u ook wel eens inhoudelijk?