Catshuis en machiavellisme

Waarom worden de onderhandelingen in het Catshuis in het geheim gehouden? Dit geeft valsspelers een onverdiend voordeel.

Een maatschappij lijkt op een gevangenendilemma. Er zijn spelers en spelregels. Voorbeelden van spelregels zijn de wetten, morele regels zoals het verbod op liegen etc. Als iedereen zich aan de regels houdt, gaat de hele maatschappij vooruit. Het is echter rationeler om vals te spelen. Want de valsspeler heeft een grotere baat met vals spelen dan door te regels te respecteren. Bijvoorbeeld als iemand de kans krijgt om te stelen, zonder risico’s om betrapt te worden, gaat die persoon veel meer vooruit dan de rest en de rest gaat soms achteruit. De maatschappij kan slechts vooruit gaan, als er voldoende mensen de regels naleven. Als er te veel valsspelers bestaan, gaat de maatschappij achteruit, eventueel ontaardt de maatschappij in een anarchie.

Ik geloof dat de slimste valsspelers aan de top drijven in elke maatschappij. Zie bijvoorbeeld deze onderzoeken, waaruit blijkt dat de hogere klassen, meer bedriegen dan lagere. De valsspelers proberen ook de spelregels in hun voordeel te buigen. Bijvoorbeeld koningen hebben onderdanen voor lange tijd gelogen dat koningen door God waren aangesteld.

Het is wel waar dat democratisering en de ontwikkeling van de rechtsstaat het valsspelen moeilijker maakt, maar de valsspelers proberen op allerlei manieren alsnog onverdiende voordelen voor zichzelf te bemachtigen.

De onderhandelingen in het Catshuis zijn geheim en dit lijkt me een van de manieren van de valsspelers om ons op te lichten. Want er is geen enkele goede reden om de onderhandelingen geheim te houden. Er is geen reden waarom die niet op TV direct uitgezonden zouden worden.

In een democratische maatschappij worden dingen slechts in twee gevallen geheim gehouden. Ten eerste, als een geheim het algemeen belang dient. We willen bijvoorbeeld de Russen niet vertellen wat voor soort wapens we hebben. Ten tweede, als het geheim een recht verdedigt. We willen bijvoorbeeld niet dat werkgevers onze DNA-informatie kennen, of ons medisch dossier.

De onderhandelingen in het Catshuis voldoen niet aan deze twee eisen. Geheimhouding is niet noodzakelijk. Er is geen algemeen belang gediend, noch hebben de onderhandelaars rechten, die voorrang hebben op ons belang om te weten wat er besproken wordt. In het Catshuis wordt ons toekomst bepaald. We hebben een belang te weten hoe de onderhandelingen lopen, wat er besproken wordt en welke standpunten de deelnemers verdedigen.

Het is wel waar dat de deelnemers een belang hebben om aan de macht te komen en te blijven. Zij hebben een belang om kiezers te vergaren en te bewaren. Maar deze belangen zijn slechts gerechtvaardigd als ze met toegestane middelen worden nagestreefd. Je mag bijvoorbeeld geen stemmen kopen, niet liegen, of de verkiezingen vervalsen.

In dit geval hebben de kiezers het belang om te weten wat de onderhandelaars doen, ongeacht of dit in het nadeel van de onderhandelaars is.

Nou is de vraag waarom de bevolking deze geheimzinnigheid slikt? Mijn beste verklaring is dat de valsspelers alweer is gelukt om de rest op te lichten, te bedriegen in het accepteren van deze regels. Dit verschilt niet van de tijden wanneer de koning door God zelf was aangesteld. De onderhandelaren in het Catshuis zijn oplichters. En wij zijn dom.