In haar opiniestuk van 13-05 in het NRC, schrijft Jessica V. Roitman dat het Israëlisch-Palestijns conflict onterecht door de bril van het kolonialisme wordt bekeken. Dit is een betwistbare claim. Volgens het Internationaal Gerechtshof is de situatie in Palestina een onderbroken geval van dekolonisatie, veroorzaakt door oorlogen en bezetting, die hebben geleid tot ontzegging van het recht op zelfbeschikking voor het Palestijnse volk.
Het internationaal ‘dekolonisatierecht’ bepaalt dat alle koloniale volkeren het recht op zelfbeschikking hebben. Het dekolonisatierecht geldt alleen voor bepaalde soorten gebieden, zoals de westerse overzeese kolonies en de voormalige Ottomaanse en Duitse kolonies. Deze gebieden moeten aan de ‘blauwe- of zoutwatertest’ voldoen: ze zijn door water gescheiden van de metropool en cultureel, talig en religieus verschillend. Het volkenrecht legt aan staten de plicht op om dergelijke gebieden te dekoloniseren. Maar dit geldt niet voor reeds onafhankelijk geworden kolonies, zoals de VS, Australië, Nieuw-Zeeland en Israël.
Na de Eerste Wereldoorlog wilde de overwinnaars de voormalige Ottomaanse en Duitse kolonies zelf koloniseren. In plaats daarvan ontstonden er ‘mandaatgebieden’. Palestina was zo’n mandaat, beheerd door Groot-Brittannië. Volgens het mandaatsysteem had de lokale bevolking het recht op het territorium. Toch werd voor Palestina een uitzondering gemaakt: hier mocht een ‘nationaal tehuis voor Joden’ komen.
Twee dingen zijn heel belangrijk. Volgens de gebruikte taal zou het tehuis alleen ‘binnen’ Palestina zijn en het was niet de bedoeling om heel Palestina in een tehuis voor Joden te veranderen. Daarnaast heeft men de term ‘tehuis’ gebruikt, dat geen enkele juridische betekenis heeft. In volkenrecht bestaan staten, kolonies en andere soorten gebieden, maar geen tehuizen. Er is veel debat geweest wat ‘tehuis’ zou betekenen, maar in het hoofd van Balfour was het een soort protectoraat, een veredelde kolonie.
In 1947 stelde de VN voor om Palestina te verdelen in een Joodse en een Arabische staat. De Arabische landen probeerden tevergeefs de kwestie voor te leggen aan het Internationaal Gerechtshof. Zij wilden verschillende vragen stellen: Waren de Balfour-verklaring en het mandaat legaal? Of was het mandaat in strijd met de eerdere Britse belofte van een onafhankelijke Arabische staat? Was de VN bevoegd om Palestina te verdelen? Moest de lokale bevolking niet over het lot van Palestina beslissen volgens het principe van zelfbeschikking?
In 1948 wilden Arabieren nieuwe vragen stellen: Was de Israëlische onafhankelijkheidsverklaring legaal? Wie had de soevereiniteit over Palestina toen Groot-Brittannië vertrok? Waren de Arabieren of de Joden de agressors?
De Joden daarentegen hebben de juridische weg afgewimpeld en kozen voor lobby en oorlog, die ze hebben gewonnen en toen 78% van Palestina veroverden. De staat Israël is volgens James Crawford, één van de grote juristen van de vorige eeuw, het resultaat van een succesvolle secessie van het mandaat.
Egypte bezette Gaza en Jordanië de Westbank. In de oorlog van 1967 veroverde Israël ook deze gebieden met de leugen dat de Arabische landen haar eerst hebben aangevallen. Later zei Israël dat het anticiperende zelfverdediging was.
Internationaal recht verbiedt de verplaatsing van de eigen bevolking naar bezet gebied. Dit voorkomt kolonisatie en mogelijke de facto annexatie, die beiden verboden zijn. De Westbank en Gaza voldoen aan de criteria voor dekolonisatie. Ze zijn nooit onderdeel geworden van de staat Israël en behoren dus gedekoloniseerd te worden, zoals alle andere mandaatgebieden. Bovendien koloniseert Israël de Westbank opnieuw. Sterker nog, invloedrijke stemmen in Israël roepen om ook Gaza opnieuw te koloniseren.
De meest accurate juridische interpretatie van de Palestijnse situatie is dat we te maken hebben met een onderbroken proces van dekolonisatie. De Palestijnen hebben het recht op zelfbeschikking en op een onafhankelijke staat in de Westbank en Gaza. Het zelfbeschikkingsrecht is een recht ‘erga omnes’ (een recht dat aanspraak maakt op hulp van alle andere landen). Dus alle landen – inclusief Nederland – zijn juridisch verplicht om Palestijnen te bevrijden.
Geredigeerd door Pascale Esveld
Helder stuk. Strakke redenering. Had ook graag meer verwijzingen naar docu’s gezien vanwege mijn ontbrekende kennis. Zo zou Israël de Palestijnen een periode zelfbeschikking hebben gegeven, Palestina hebben verlaten maar het bestuur gedeeltelijk in handen hebben gehouden om te kunnen voorzien in levens behoeften. Ongemakkelijke uitkomst maar wetenschappelijk correct vermoed ik. Dank!
Sta je ooit wel eens aan de niet beschuldigende kant (ik zeg niet goede kant) van een conflict. Ooit niet voorspelbaar vooringenomen? Gedreven door haat omdat je aangerand bent door de Securita? Waar uiteraard Israël en USA achter zaten (dat is zo maar dit terzijde) op een manier die jouw brein doet oplichten? Zeg ik dat je een oplichter ben? Een ober zonder gedeelde fooienpot? Jouw gedachte niet zo beste Mihu.