Skip to content

Drogredenaar Arend Jan Boekestijn (004)

In zijn nieuwste column “Recht is macht” confronteert Boekestijn ons met een aantal nieuwe drogredenen. Het begint op Microsoft te lijken: een nieuwe versie is een vervanging van de oude bugs met nieuwe. Het is de bedoeling om een paar blogs daarover te schrijven en deze denkbugs te debunken.

De column is een tegenreactie op Van Agt, nadat Van Agt op de eerste column van Boekestijn (“Ontaarde regimes”) had gereageerd.

In mijn allereerste blog vertelde ik over een onschuldige ambiguïteitsdrogreden, zonder grote gevolgen voor de rest van het argument. “Recht is macht” bevat echter een grote ambiguïteitsdrogreden, die het onmogelijk maakt om het argument verder te analyseren zonder het risico te lopen om een stroman aan te vallen.

En de drogreden is één van de belangrijkste stellingen, dat recht macht zou zijn. Boekestijn schrijft het volgende:

“Spinoza wees er al op dat recht uiteindelijk berust op macht. Internationale spelregels worden in hoge mate bepaald door de machtigste landen, die immers bij het opgeven van het recht van de sterkste veel te verliezen hebben. Net zoals nationaal recht een product is van nationale machtsverhoudingen, is internationaal recht een resultante van internationale machtsrelaties.”

Deze uitspraak is dubbelzinnig, want we weten niet wat voor soort uitspraak het is. Het kan één van de volgende zijn:

  1. Een descriptieve uitspraak
  2. Een prescriptieve uitspraak.
  3. Een definitie.

Aan de hand van welke soort uitspraak het is, weten we wat het argument is. Maar in alle drie gevallen is het een drogreden. Ik zal vandaag uitleggen wat het verschil is tussen deze drie soorten uitspraken.

Stel je voor dat het 1915 is en ik zou zeggen: “Kiesrecht is voor echte mannen. De leden der Tweede Kamer worden regtstreeks gekozen door de mannelijke ingezetenen, tevens Nederlanders, die de door de kieswet te bepalen kenteekenen van geschiktheid en maatschappelijken welstand bezitten en den door die wet te bepalen leeftijd, welke niet beneden drie en twintig jaren mag zijn, hebben bereikt.”

Als het een prescriptieve (normatieve) uitspraak is, dan is het een waardeoordeel, zoals een ethisch gebod. Dat betekent dat ik het goed vind dat het kiesrecht slechts voor rijke mannen vanaf 23 jaar is. Ik zou aanraden of verplichten om het zo te doen en ik zou me verzetten als iemand dat zou willen veranderen.

Als het een definitie is, dan probeert ik aan mijn publiek te vertellen wat men in het algemeen, of wat ik zelf bedoel als ik over kiesrecht praat. Het kan zo zijn dat mijn concept van kiesrecht veronderstelt dat het voor rijke mannen is. En voordat iemand op het idee zou komen te roepen dat alle mannen, of alle mannen en alle vrouwen kiesrecht zouden hebben, zou ik dat misschien nooit als mogelijkheid aanschouwen. En als de eerste persoon zou opstaan en zou roepen dat kiesrecht voor alle personen in Nederland zou moeten zijn, zou ik dat misschien zelfs een absurditeit zien, in strijd met het concept, of de definitie van kiesrecht. Ik zou hem misschien zelfs uitlachen voor zijn domheid.

Als het een descriptieve uitspraak is, dan beschrijf ik slechts wat in werkelijkheid gebeurt. Dan leg ik bijvoorbeeld een kind uit wat de wet of de gewoonte in Nederland is. Maar als ik het beschrijf, wil niet zeggen dat ik het onderschrijf, noch wil het zeggen dat de definitie van kiesrecht, het concept zelf, zou uitsluiten dat vrouwen of niet rijke mannen kiesrecht zouden kunnen hebben.

En welk probleem hebben we als we niet weten wat voor soort uitspraak Boekestijn doet? Welnu, hij is bezig met een debat met Van Agt, dus met een argument. En in een argument moeten je beweringen relevant zijn. Als ze irrelevant zijn dan zijn ze een drogreden. Stel je voor dat Pietje zou zeggen: “Het gras is groen, dus jij moet me jouw portemonnee geven.” Dan moet Pietje ons uitleggen waarom het relevant is dat het gras groen is, voor zijn conclusie, dat iemand hem een portemonnee moet geven. Dus waarom is het voor Boekestijn relevant dat recht macht zou zijn?

“Recht is macht” is een deelargument en een deelargument (of deelstelling) doet één of beide van de volgende dingen:

(1)  Het verzwakt het argument van de tegenpartij, maakt het minder aannemelijk.
(2)  Het versterkt de hoofdstelling (hoofdargument) van de spreker zelf.

Wat is het argument van Van Agt? Hij zegt dat Israël het Internationaal Recht moet respecteren. Dus Boekestijn, omdat hij geen eigen alternatieve stelling heeft, verdedigt in dit debat het tegenargument, dat Israël niet verplicht is om Internationaal Recht te respecteren.

Als Boekestijn duidelijk had gemaakt wat hij bedoelde met de uitspraak, zou ons leven makkelijker zijn, we zouden niet alle drie de mogelijkheden hoeven weerleggen, maar door zijn ambiguïteitsdrogreden wordt ons leven moeilijker. Daardoor schendt hij regel 10 van de tien basisprincipes van een kritische discussie:

“Een Partij mag geen formuleringen gebruiken die onvoldoende duidelijk of verwarrend ambigu zijn en hij moet de formuleringen van de andere partij zo zorgvuldig en correct mogelijk interpreteren.”

Dus nu moet ik alle drie de mogelijkheden onderzoeken. Welke denken jullie dat het is? Hier is de column.

Wordt vervolgd.

Geredigeerd door Pascale Esveld

Published inInternationaal RechtSofist Factory

18 Comments

  1. Reine jRagolo Reine jRagolo

    Boekestijn kennende kan hij wel eens bedoelen dat het internationaal recht is vaak moeilijk is om.
    te verteren.
    Als concreet voorbeeld wil ik stellen dat Rusland en China oppositie voeren in de veiligheidsraad i.v.m. voorstellen tot economische sancties tegen Syrie.
    Dit schaadt het rechvaardigheidsgevoel bij liberalen als Boekestijn met als gevolg dat met oppositie gaat voeren tegen het internationaal recht.
    De vraag is relevant hoe Nederland zich voortaan op moet stellen t.a.v. internationale vraagstukken van vrede en veiligheid.

  2. Mihai Mihai

    @Reine

    En als Rusland en China fout zijn, dan mag Israel ook de Palesijnen verdrijven en hun land inpikken?

  3. Reine jRagolo Reine jRagolo

    Nee Mihai dat is niet vanzelfsprekend.
    Israel heeft van huis uit veel vriendschappen onder Nederlandse liberalen en socialisten.
    De moeilijkheden die de Joden ondervonden bij het opzetten van een eigen staat heeft veel krediet gebracht.
    Met name dat HAMAS en PA in hun handvest nog steeds de vernietiging van Israel nastreven
    is een zwaarwegend argument voor Nederlandse goedkeuring dat Israel de politiek bedrijft zoals ze dit doet.
    Overigens een lichtpunt is dat er thans weer een bestand is.

  4. rope88 rope88

    Dus als het internationaal recht jouw ‘gevoel’ schaadt, moet het maar omgegooid worden zodat jouw ‘gevoel’ recht wordt gedaan, ook al bedrijf je dan onrecht tegenover anderen?
    Dat is geen recht: dat is drammerige zeurderij van iemand die gelijk wil hebben omdat hij niet goed begrijpt wat rechtvaardigheid betekent: namelijk dat je er persoonlijk wel eens niet op vooruit kan gaan, maar gedwongen wordt te delen.

    Beetje gevaarlijk om dat enige houvast wat we hebben als wereld, zijnde het internationaal recht, door de onderbuik te laten wegspoelen.

    Overigens heeft Reine, zoals verwacht, geen ene jota geleerd: blijft de rare mantra’s herhalen (” de moeilijkheden die …”) en neemt oorlogsretoriek serieus van de ene kant, maar hoort die van de andere kant niet, terwijl die met enig succes de feitelijke genocide aan het najagen is.

    Dus spreekt Reine, zoals altijd, zijn eigen conclusie tegen: “Nee Mihai dat is niet vanzelfsprekend.” om vervolgens allerlei redenen aan te dragen waarom hij het wél vanzelfsprekend vindt.

    Boeiend, hoe iemand zijn eigen drogredenen niet wil erkennen: wat ‘vriendschappen’ met de goedkeuring voor genocide en landroof te maken hebben ontgaat mij te enen male.
    Vooral als ze al zo vaak blootgelegd zijn.

    Maar dat zal wel de resultante zijn van dat merkwaardige “gevoel” voor rechtvaardigheid.

  5. Reine jRagolo Reine jRagolo

    Rope

    Ik ben nu eenmaal geen dogmatisch denker in de zin van dat internationale uitspraken
    gevolgd moeten worden zonder om te kijken.
    Ik pleit er voor dat we ons in Nederland moeten bezinnen of we alle uitspraken over veiligheid en vrede maar moeten slikken.
    Dat je zelfstandig na blijft denken wil niet zeggen dat je geen oog hebt voor de rechten van Arabieren.
    Vrede blijft het streven maar dan op een verstandige wijze waarin partijen beiden zich kunnen vinden. Liefst geen dictaat dus Rope.

  6. @Reine
    Daar zit een groot risico in. Ik lees in je reactie dat je vindt dat we de vrijheid hebben om uitspraken over vrede en veiligheid naast ons neer te leggen. Als wij dat mogen, dan mag ieder ander dat ook. Ik vrees dat vrede en veiligheid daarmee alleen maar verder uit het zicht raakt. Ik ben van mening dat als je met elkaar wetten maakt je je daaraan vervolgens dient te houden. Juist ook als je dat niet zo goed uitkomt, want het is precies voor die situaties dat die wetten noodzakelijk zijn.

  7. Ik zie dat Boekestijn bij de vraag of internationaal recht het bestaansrecht van Israël kan verdedigen, flink wat stappen overslaat.

    Het bestaan van Israël is gebaseerd op datzelfde internationaal recht, er ligt een resolutie van de Algemene Vergadering aan ten grondslag. Die resolutie is ten eerste niet bindend en wordt ten tweede niet gesteund door de Palestijnen. Zij maakten bezwaar tegen deze resolutie, omdat hij betekent dat hun rechten – zij vormden een grote meerderheid in dat gebied – met voeten worden getreden. Ik denk dan aan het feit dat hen niet is gevraagd wat zij zelf met hun land voor ogen hebben. Hun recht op zelfbeschikking, een van de leidende principes in de dekolonisatietijd, is geschonden.
    Vervolgens: er liggen talloze VN-resoluties die Israël oproepen zich terug te trekken uit de bezette gebieden. Israël legt die resoluties naast zich neer. In plaats van dat Boekestijn zich daarom druk maakt, legt hij de bal bij de bezette partij.

    De wedervraag aan Boekestijn is simpel: als Israël in zijn ogen niet gedwongen kan worden om het internationaal recht te respecteren, waarom zouden de Palestijnen daar dan wel toe gedwongen moeten kunnen worden? Met zo’n stellingname verwordt internationaal recht tot gelegenheidsrecht. Het ontneemt ons ieder recht van spreken.

  8. Mihai Mihai

    Boekestijn traint zijn drogredenspierballen. Stel dat ik drie keer ben beroofd en de daders ontvluchten naar het buitenland, dus het recht kon voor mij niks doen. Het volgt daaruit niet dat ik vanaf nu vrij ben om iedereen te beroven of iedereen te vermoorden.

  9. Reine jRagolo Reine jRagolo

    @Johanna, het internationaal recht is inderdaad niet voor niets gemaakt.
    Maar met name het vetorecht in de Veiligheidsraad is veel Nederlanders een doorn in het oog.
    Toen Irak op grove wijze de wapeninspecteurs treiterde zou dit voldoende reden moeten zijn om het land militair onder bewind te zetten.
    Het is allemaal anders gelopen. De Russen (en Fransen) waren tegen in de Veiligheidsraad en wie heeft de rebellen tegen het Amerikaanse bezettingsleger bewapend? Gevolg 700.000 doden.
    Ook de Boekestijns ziet dat het dweilen met de kraan open is. Ze zijn niet meer geïnteresseerd
    in uitspraken van internationaal recht. Ze trekken hun eigen plan.

  10. Hans van den Broek Hans van den Broek

    Spinoza heeft natuurlijk gelijk, hoe meer macht je hebt hoe meer rechten je hebt. Naar mijn idee is zijn uitspraak een enigszins cynische reactie op zijn waarnemingen, een descriptieve uitspraak dus.
    Momenteel zien we dat het Turkse leger Koerden bombardeert in Irak, nog iets vergaander dus dan wat de Israëli’s met de Palestijnen doen. Hoort u iemand protesteren? Turkije is een machtig land, dus hebben ze wat meer rechten dan bijvoorbeeld Servië had toen ze de Albanese kolonisten uit Kosovo probeerde te verdrijven.

    Wat is trouwens rechtmatig? Recht is ook maar een aantal regels op een gegeven moment afgesproken in een bepaald gremium, dus per definitie subjectief. Degenen in dat gremium met de meeste macht kregen het meest hun zin. Macht geeft rechten, geen morele superioriteit.
    In West_Europa heeft men heel andere ideeën over wat recht is dan bijvoorbeeld in Iran of in China. Daarom wordt internationaal recht niet overal gelijkwaardig geaccepteerd en gehandhaafd. De verschuivende machtsverhoudingen zullen ook het internationaal recht beïnvloeden. Het toont het gelijk van Spinoza aan.
    Is het daarom niet wat voorbarig om iemand die uitspraken doet waar je het niet mee eens bent van drogredeneren te beschuldigen terwijl hij gewoon zijn mening geeft gebaseerd op zijn waarnemingen? Misschien ziet hij het verkeerd, maar dat is wat anders dan dat hij probeert te misleiden.

    In mijn ogen is een drogreden een bewust geuite onjuiste bewering met het doel anderen te misleiden. Boekestijn haalt hier een uitspraak van Spinoza aan waar hij het mee eens is. Hij geeft zijn mening en de juiste manier om daar op te reageren is door aan te tonen dat hij een verkeerde mening verkondigt. Bewijs dus maar dat het Internationaal Recht in alle landen op de zelfde manier wordt gehandhaafd en ervaren.
    Dat het wellicht zo zou moeten zijn, dat is weer wat anders, daar gaat het niet over. Het gaat over de praktijk. Het is nu eenmaal niet de Sharia die van de Almachtige komt en dus onfeilbaar 😉 , het is mensenwerk, van mensen met belangen.

    Of Boekestijn met zijn uitspraak beweert dat macht recht is, dat is maar de vraag. In ieder geval kun je constateren dat macht je de mogelijkheid geeft om je minder aan te trekken van regels.

  11. rope88 rope88

    Dus zelfbeschikkingsrecht is bij jou ook niet in goede handen, Reine?
    Het ‘treiteren’ van inspecteurs is al genoeg om een troepenmacht ergens heen te sturen? De kanonneerboot uit de koloniale tijd?
    Maar het negeren van talloze resoluties door Israël is dat niet? Je meet met meerdere maten.

    Je slaat nogal wat stappen over én je stelt suggestieve vragen -stromannen- voor wat betreft Irak.
    De noodzaak om Irak binnen te vallen wás er helemaal niet, alleen moest Bush sr een daad stellen na 11 september: dat is dé leidende reden geweest. dus viel hij bij een bevriende dictator binnen die nou net toevallig er niets mee te maken had.
    Nu doe je hetzelfde als in alle andere discussies door het Iraakse leger weg te zetten als rebellen: net als de Palestijnen hebben zij het recht zich te verdedigen tegen een invasie, of het jou nu schikt of niet. Of het nu de mensen zijn van de tiran of niet. Vergeet niet dat juíst de Amerikanen nooit steun hebben gegeven aan tegenstanders van Saddam: juist het omgekeerde gebeurde. Dus kennelijk gold voor Amerika dat het leger van Saddam de legitieme macht vertegenwoordigde: beetje flauw om ze nu tot rebellen te bestempelen.

    “Ze zijn niet meer…” etc: wie zijn ‘ze’, Reine? De Boekestijns van deze wereld? De ‘veel Nederlanders’ met een doorn in hun oog (die hen verder verhindert om zich uitgebreid en juist te informeren)? Dat is toch geen geldig argument? De ‘arabieren’? De joden? De Russen? De Fransen?

    En als het goed is, is recht nu juist géén dictaat: waar je die vandaan haalt is me een raadsel. Recht is een uitspraak in een conflict die bindend is en recht doet aan alle partijen.
    Of de één nu moet toegeven of de ander, maar dat is het kenmerk.

    Niets verhindert partijen om er met elkaar uit te komen, en dat gebeurt ook vaak genoeg, maar vaak lukt dat ook niet en dan verhinderd het recht dat de sterkere de minder sterke een dictaat op kan leggen wat volkomen onterecht scheef in de verhoudingen zit.

    Dat mechanisme afvallen; of dat nu uit domheid, lafheid, gemakzucht, hebzucht of fatalisme gebeurt, betekent het eind van beschaving.
    En die is al helaas niet in al te florissante staat tegenwoordig.

Leave a Reply