Emanuel Rutten en het godsbewijs (09)

Gisteren heb ik aangetoond dat het argument van Emanuel Rutten ook gebruikt kan worden om te ‘bewijzen’ dat alles een natuurlijke oorzaak heeft. En Emanuel heeft geen goede verdediging voor zijn argument geproduceerd. Kijk eerst naar zijn argument:

Rutten’s godsbewijs

Premisse 1: Voor alle p geldt dat als p noodzakelijk onkenbaar is, dan is p noodzakelijk onwaar.
Premisse 2: De propositie ‘God bestaat niet’ is noodzakelijk onkenbaar.
Conclusie 1: ‘God bestaat niet’ is noodzakelijk onwaar.
Conclusie 2: Het is noodzakelijk waar dat God bestaat.

Men kan in dit argument ‘God’ met ‘NO’ vervangen. De NO Staat voor Natuurlijke Oorzaak. Het is onmogelijk te weten dat er geen natuurlijke oorzaak is voor al het bestaan. Immers, zelfs als een Wezen alles heeft geschapen, het is voor dit Wezen onmogelijk te weten dat er geen natuurlijke oorzaak hem of haar heeft veroorzaakt. En als het onmogelijk te weten is, dan betekent dat er een natuurlijke oorzaak bestaat voor alles.

Premisse 1: Voor alle p geldt dat als p noodzakelijk onkenbaar is, dan is p noodzakelijk onwaar.
Premisse 2: De propositie ‘De NO bestaat niet’ is noodzakelijk onkenbaar.
Conclusie 1: ‘De NO bestaat niet’ is noodzakelijk onwaar.
Conclusie 2: Het is noodzakelijk waar dat de NO bestaat.

Emanuel reageerde op mijn blog als volgt:

“Zo is het bijvoorbeeld helemaal niet onmogelijk om te weten dat NO niet bestaat. In een mogelijke wereld waarin God bestaat en God weet God te zijn, dus de persoonlijke eerste oorzaak van de wereld, weet God dat NO niet bestaat. Er kan immers maar één eerste oorzaak zijn (dit volgt uit de definitie van eerste oorzaak) en als God dat is dan is er dus geen NO.”

Maar deze reactie is in strijd met Emanuel’s voorwaarden voor kennis. In zijn Openingstoespraak ‘Debat Godsargument’ schrijft hij namelijk:

“Er zijn vier kandidaten voor de wijze waarop iemand zou kunnen weten dat God niet bestaat. De eerste is te laten zien dat het begrip God contradictoir is. Er is echter op geen enkele wijze een logische tegenspraak af te leiden uit de idee van een persoonlijke eerste oorzaak. De tweede is het hebben van de intuïtie dat God niet bestaat. Echter, de uitspraak dat God niet bestaat is zeker niet zelfevident. De derde manier is niet-corrigeerbare empirische ervaring. Dit is echter ook niet mogelijk omdat we middels empirische ervaring, hoe dwingend en verstrekkend ook, nooit kunnen uitsluiten dat God bestaat. De vierde manier betreft een onfeilbare getuigenis. Echter, geen enkele getuige, hoe betrouwbaar ook, kan iemand in een zekere positie brengen ten aanzien van het niet bestaan van God. Kortom, het is inderdaad onmogelijk om te weten dat God niet bestaat.”

Er zijn dus volgens Manuel slechts vier manieren om iets te kennen:

(1)    contradictie in het concept zelf;
(2)    intuïtie;
(3)    niet-corrigeerbare empirische ervaring;
(4)    onfeilbare getuigenis.

Dit betekent dat elke mogelijke kenner in elke mogelijke wereld slechts op deze vier manieren onfeilbare kennis kan hebben. Dat betekent dat elke mogelijke kenner – die gelooft dat hij God is – slechts op één van deze vier manieren kan weten dat hij God is en dat hij niet door een natuurlijke oorzaak is ontstaan. Laten we dus deze vier manieren behandelen:

Contradictie in het concept zelf:

Er is geen logische tegenspraak dat er een eerdere natuurlijke oorzaak zou kunnen bestaan. Immers, zonder te veronderstellen dat je de eerste oorzaak bent, kan je als persoon niet weten dat je de eerste oorzaak bent.

Intuïtie:

Een persoon kan geen intuïtie hebben dat er geen eerdere oorzaak bestaat, want het is niet zelfevident dat er geen eerdere oorzaak bestaat. Sterker nog, als een bepaalde kenner in staat zou zijn om via intuïtie te weten dat er geen andere oorzaak is, dan is het ook voor een kenner mogelijk om via intuïtie te weten dat er geen God bestaat.

Onfeilbare Getuigenis:

Er is ook geen onfeilbare getuigenis dat er geen eerdere oorzaak bestaat.

Empirische Ervaring:

Het is ook niet mogelijk voor een persoon via empirische ervaring te weten dat er geen eerdere oorzaak bestaat, omdat we middels empirische ervaring, hoe dwingend en verstrekkend ook, nooit kunnen uitsluiten dat er geen eerdere oorzaak bestaat.

Discussie

Emanuel kan niet zomaar een wereld als mogelijk achten als deze wereld zijn eigen criteria voor onfeilbare kennis schendt. Volgens deze criteria voor kennis moeten we concluderen dat het onmogelijk is te weten dat er geen eerdere oorzaak bestaat – voor elke mogelijke kenner in elke mogelijke wereld. Volgens de eerste premisse van Emanuel, als een bewering onmogelijk is te verifiëren dan is deze stelling vals. Dus de stelling “er is geen eerdere oorzaak dan ik” is onverifieerbaar, dus vals. Emanuel zou moeten accepteren dat er eerdere oorzaak noodzakelijk bestaat.

Hetzelfde geldt voor de stelling dat er geen Eerste Natuurlijke Oorzaak bestaat. Deze stelling is voor geen enkele kenner te verifiëren.

Dit betekent dat volgens Emanuel’s manier van argumenteren, kunnen we tot twee verschillende conclusies komen, dat God de eerste oorzaak is van de wereld, maar ook dat er een natuurlijke oorzaak voor alles bestaat. Emanuel’s argument is dus geen reden om eerder theist te zijn dan atheïst.

Bovendien, Emanuel beweert dat er een mogelijke wereld bestaat waar een mogelijke kenner kan weten dat er geen eerdere oorzaak bestaat dan zichzelf. Het volgt hieruit dat er een mogelijke wereld bestaat waar een kenner kan weten dat er geen eerdere oorzaak is dan X. Als deze wereld mogelijk is, dan is er dus een mogelijke kenner die kan weten dat er geen God bestaat. In dit geval is de tweede premisse van Emanuel vals.

Dus als we dezelfde criteria hanteren als Emanuel, dan is ten minste één van zijn premissen vals.

Wat mij betreft is de eerste premisse vals. Want als een stelling onmogelijk te verifiëren is, het volgt daaruit niet dat de stelling vals is. Neem bijvoorbeeld de eerste premisse van Emanuel: “Voor alle p geldt dat als p noodzakelijk onkenbaar is, dan is p noodzakelijk onwaar.” Deze premisse is zelf onmogelijk te verifiëren. Dus, als deze premisse waar is, dan is deze premisse ook bij voorbaat vals. Het is dus een zelfweerleggende premisse: een contradictie. Trouwens, ook de tweede premisse is onverifieerbaar, dus vals volgens de eerste premisse.

Zie ook:

Emanuel Rutten en het godsbewijs (10)

Zie ook mijn vorige blogs hierover.